Ρηματική διεκδίκηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων

Μόλις πρόσφατα επισημαίναμε πόσο λάθος έκαναν εκείνοι που θεωρούσαν καθησυχαστικές τις δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, σύμφωνα με τις οποίες η χώρα του δεν σχεδιάζει έρευνες στο Αιγαίο. Πρώτον, διότι ενώ απέκλειε τις έρευνες στο Αιγαίο άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο ερευνών στην Αν. Μεσόγειο. Δεύτερον, διότι εξαρτούσε την τελικό στάση της χώρας του από τη συμπεριφορά της Ελλάδος, αφήνοντας να φανεί πως δεν θα εγκατέλειπαν τη διενέργεια ερευνών χωρίς ανάλογες ελληνικές υποχωρήσεις. Και, τρίτον, διότι η Τουρκία έχει ξεκινήσει την απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων στην περιοχή ανάμεσα στο Καστελόριζο και την Κύπρο εδώ και τρία χρόνια, ενώ -μόλις πρόσφατα- απέκτησε και δικό της σύγχρονο ερευνητικό σκάφος για τη συνέχισή τους... 

Ευθέως, τώρα, με τη ρηματική διακοίνωση που κατέθεσε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ως απάντηση στην αντίστοιχη ελληνι­κή, η Άγκυρα παραπέμπει σε όλα τα παραπάνω. Διαβεβαιώνοντας ότι δεν σχεδιάζει έρευνες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, επιβεβαιώνει -με τον πιο επίσημο τρόπο- το ακριβώς αντίθετο. Τονίζει, ρητά και ξεκάθαρα, ότι οι περιοχές στις οποίες το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο παραχώρησε, τον Απρίλιο του 2012, άδειες για έρευνες υδρογοναν­θράκων στην Κρατική Εταιρεία Πε­τρελαίου (ΤΡΑΟ), «βρίσκονται πλή­ρως εντός της τουρκικής υφαλο­κρηπίδας, στην οποία η Τουρκία ασκεί αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα σε ό,τι αφορά την έρευνα και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του βυθού και του υπεδά­φους». Προσθέτει, μάλιστα, ρητά και κατηγορηματικά, ότι «θα συνε­χίσει να κάνει χρήση των δικαιωμά­των της αυτών που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο». 

Αποκαλυπτικό των πραγματι­κών θέσεων της Άγκυρας είναι το γεγονός ότι ένα από τα τέσσερα οι­κόπεδα που το τουρκικό Υπουργικό Συμβούλιο παραχώρησε στην TRΑO -το οικόπεδο 5033-απλώνε­ται σε μια έκταση που φτάνει έως τα έντεκα ναυτικά μίλια από τις ακτές της Ρόδου, αλλά και έως τα έξι μίλια από τις ακτές του Καστελόριζου. Εφάπτεται, δηλαδή, των χωρικών υδάτων του νησιού, γεγονός που σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζει στην Ελλάδα δικαίωμα επέκτασης των χωρικών της υδάτων, δεν δέχεται για το Καστελόριζο κανένα δικαίω­μα στην υφαλοκρηπίδα ή την ΑΟΖ και δεν αφήνει στη Ρόδο περιθώρια υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ παρά μό­νο σε μια απόσταση μόλις πέντε ναυτικών μιλίων. 

Καταθέτοντος στον ΟΗΕ τη ρη­ματική διακοίνωση της, η Άγκυρα επιχειρεί ουσιαστικά μια ρηματική διεκδίκηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Με μονομερή απόφασή της, διαγραφεί τα δικαιώματα που αναγνωρίζει στην Ελλάδα το Δίκαιο της Θάλασσας. Ιδίως, μάλιστα, το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα δώδεκα ναυ­τικά μίλια, το δικαίωμα υφαλοκρηπίδας που έχουν τα νησιά, αλλά και το δικαίωμα να αποκτήσουν ΑΟΖ. Με τον πιο επίσημο τρόπο επιχειρεί να εξαφανίσει από τον χάρτη το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελόριζου και ότι «τα σύνορα της τουρκικής υφαλοκρηπίδας στην περιοχή αυτή ακολουθούν τη μέση γραμμή μεταξύ της τουρκικής και της αιγυπτιακής ακτογραμμής». 

Είναι, λοιπόν, προφανές ότι η Άγκυρα εμφανίζεται αποφασισμένη να δώσει συνέχεια στην απόπειρά της να δημιουργήσει τετελεσμέ­να ανάμεσα στη Ρόδο, το Καστελόριζο και την Κύπρο. Εκείνο που δεν φαίνεται ακόμη είναι ο χρόνος που θα εκδηλώσει τη νέα απόπειρά της. Ορισμένοι παράγοντες «όπως η έκρυθμη κατάσταση στη Συρία, οι πρωτοβουλίες Ερντογάν για το Κουρδικό και η επιδίωξη της Άγκυρας να κατασκευαστεί στα εδάφη της ο αγωγός που θα μεταφέρει το κυπριακό και ισραηλιτικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη» μπορεί να λειτουργούν ανασταλτικά στους σχεδιασμούς της Άγκυρας για την κρίσιμη αυτή περιοχή. Θα ήταν, ωστό­σο, λάθος εάν θεωρείτο βέβαιη η αναβολή τους. 

Σε κάθε περίπτωση -και το είπε καθαρά ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας- η Άγκυρα εξαρτά τον χρόνο υλοποίησης των αποφάσε­ων της από τα όσα μπορεί να συμβούν κατά το επόμενο διάστημα στην Ελλάδα. Ευκαιρία γι΄ αυτήν θα αποτελούσαν οι οποιεσδήποτε αρ­νητικές οικονομικές ή πολιτικές εξελίξεις. Αφορμή μπορεί να αποτελέσουν είτε η ανακήρυξη ΑΟΖ εί­τε η διενέργεια ερευνών κοντά στις κρίσιμες αυτές περιοχές. 

του ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ 

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ 15/03/2013)