Τι μπορεί να κρύβουν οι διαβεβαιώσεις των Τούρκων

Λίγο μόλις μετά το ξέσπασμα της ελληνικής επανάστασης, στις 9 Ιουλίου του 1821, ο Τούρκος διοικητής της Κύπρου βλέποντας τις επαναστατικές προετοιμασίες της Εθναρχεύουσας Εκκλησίας μάζεψε τους επικεφαλής της και έδωσε εντολή να τους κρεμόσουν. Ανάμεσα τους και ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός στον οποίο ο ίδιος ο πασάς είχε υποσχεθεί πως ό,τι και αν γίνει, δεν πρόκειται ποτέ να διατάξει τον αποκεφαλισμό του. Η δέσμευση του Τούρκου διοικητή ήταν βέβαια μια ελπίδα για όλους τους μελλοθάνατους... 

Ήταν, όμως, απόλυτα λανθασμέ­νη. Και αυτό επειδή ο ίδιος εννοούσε μόνο ό,τι είχε πει και τίποτε παραπά­νω. Και, απευθυνόμενος στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, ξεκαθάρισε τη θέ­ση του: «Αρχιεπίσκοπε, σου έταξα να μην κόψω ποτέ την κεφαλήν σου. Δεν σου έταξα και δεν σου είπα πως δεν θα σε κρεμάσω». Και τους κρέμασε όλους. 

Κάπως έτσι, λοιπόν, ακούγονται τώρα και τα όσα λέει ο Τούρκος υπουργός Ενεργείας Τανέρ Γιλντί, όταν μιλάει για υφαλοκρηπίδα, ΑΟΖ και έρευνες. Ισχυρίζεται ότι η ελληνι­κή κυβέρνηση ρώτησε την τουρκική πλευρά αν σκοπεύει να κάνει έρευνες στο Αιγαίο και προσθέτει: «Απαντήσα­με: Μέχρι τώρα δεν σκοπεύουμε να κάνουμε... Η Άγκυρα είπε στην Αθήνα πως δεν έχει πρόθεση να διενεργήσει έρευνες στη θάλασσα μεταξύ των δύο χωρών... θα δούμε εάν και άλλες χώ­ρες θα ακολουθήσουν αυτήν την αρ­χή». 

Στη δημόσια αυτή τοποθέτηση του Τούρκου υπουργού Ενεργείας υπάρχουν πολλά γκρίζα, αλλά και εξόχως κρίσιμα ζητήματα. Ένα από αυτά, αφορά στη θαλάσσια έκταση στην οποία οι Τούρκοι δηλώνουν πως δεν πρόκειται να κάνουν έρευνες. Κυ­ρίως, μάλιστα, εάν συμπεριλαμβά­νουν στην περιοχή που θέτουν εκτός ερευνών την ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα ανάμεσα στο Καστε­λόριζο και την Κύπρο. Διότι, εάν μι­λούν μόνο για το Αιγαίο «με δεδομένο ότι δεν θεωρούν ως Αιγαίο τη θαλάσ­σια περιοχή πέρα από τη Ρόδο» είναι προφανές πως κάποιους λάκκους έχει η διαβεβαίωση τους. 

Πρώτ' απ΄ όλα, εάν έτσι είναι, δεν κομίζουν τίποτε καινούργιο. Διότι, με την κρίση του Μαρτίου του 1987, που οι ίδιοι προκάλεσαν, οι Τούρκοι κήρυ­ξαν ολόκληρο το Αιγαίο σε αμφισβη­τούμενη περιοχή. Ανάγκασαν, μάλι­στα, τον τότε πρωθυπουργό Α. Πα­πανδρέου να δεσμευτεί πως οι δύο χώρες δεν κάνουν έρευνες πέρα από τα χωρικά ύδατά τους. «Για όσο χρό­νο», είπαν τότε οι Τούρκοι, «οι Έλληνες δεν θα κάνουν έρευνες και γεω­τρήσεις περά από τα χωρικά, το ίδιο θα κάνουμε και εμείς». Αξίζει, μάλι­στα, να σημειωθεί ότι τη δέσμευση αυ­τή επαναβεβαίωσε ο Τουρκούτ Οζάλ στη μυστική αλληλογραφία που είχε με τον Έλληνα ομόλογό του, αμέσως μετά την κρίση. 

Μείζονος σημασίας είναι βέβαια και το γεγονός ότι, στην ίδια δήλωσή του, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας τονίζει: «θα δούμε εάν και άλλες χώ­ρες θα ακολουθήσουν την ίδια αρχή». Ουσιαστικά, δηλαδή, εξαρτά τα όσα λέει από τη στάση της Ελλάδας. Λέει, με μια κουβέντα, πως η Τουρκία δεν θα κάνει έρευνες και γεωτρήσεις, για όσο καιρό δεν θα κάνει ούτε η Ελλά­δα. Και το ερώτημα είναι κρίσιμο. Όταν το λέει αυτό, τι ακριβώς εννοεί; θέλει, δηλαδή, να επαναλάβει σήμε­ρα η Ελλάδα τη δέσμευση του Α. Πα­πανδρέου πως δεν θα κάνει έρευνες και γεωτρήσεις στο Αιγαίο ή μήπως επιχειρεί να επεκτείνει τη δέσμευση εκείνη; Μήπως, δηλαδή, η Άγκυρα σχεδιάζει να αξιώσει, τώρα από την Ελλάδα να δεσμευτεί πως δεν θα κά­νει έρευνες και γεωτρήσεις και σε άλ­λες περιοχές πέραν του Αιγαίου; Και αν «ναι», ποιες περιοχές εννοεί, ποιες θάλασσες βάζει τώρα στο στόχαστρο, ποιες έρευνες επιχειρεί να μπλοκάρει; Και κάτι ακόμη: Δεσμεύονται να μην κάνουν έρευνες στις περιοχές ανάμεσα στην Κύπρο και το Καστελόριζο; Προτίθενται να ανακαλέσουν τις άδειες που έχουν δώσει στην Τουρκι­κή Κρατική Εταιρεία Πετρελαίων για έρευνες στην ελληνική και κυπριακή υφαλοκρηπίδα σε ολόκληρη την κρί­σιμη αυτή περιοχή; Εγείρουν; 

του ΑΝΔΡΕΑ Ν. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ-08/3/2013)