Ανεκπαίδευτος ο Στρατός στον Έβρο: στρατηγικό λάθος η εκτέλεση ασκήσεων μόνον στις βραχονησίδες

■ Οι ασκήσεις της κατηγορίας Πυρπολητής, αποβλέπουν στην ανακατάληψη βραχονησίδων. Ένα σενάριο κρίσεως που πιθανότατα δεν θα επαναληφθεί. 

■ Τα δυνητικά θέατρα της αντιπαραθέσεως είναι δυο. Το ελληνικό Αρχιπέλαγος που, γεωγραφικά, δεν περιορίζεται μονό στο Αιγαίο, όπως απλουστευτικά το ονομάζουμε, και το θέατρο της ελληνοτουρκικής μεθορίου στον Έβρο. 

■ Δεν αρκεί η προετοιμασία για ανορθόδοξες επιχειρήσεις. Πρέπει να είμαστε σε ετοιμότητα και για πιο… ορθόδοξες επιχειρήσεις.

■ Οι Τούρ­κοι είναι, φύσει, στεριανοί και δεν αισθάνονται άνετα στη θάλασσα. Πολύ πιο εύ­κολα αποφασίζουν και εκτελούν επιχει­ρήσεις στην ξηρά. 

Διαχρονική αποδεικνύεται η ρή­ση ότι «οι στρατηγοί είναι έναν πόλεμο πίσω». Αν και, στις ημέ­ρες μας, θα μπορούσε να αποδο­θεί ως «είναι μια κρίση πίσω»! Αυτό ακρι­βώς αποδεικνύεται από τον τρόπο με τον οποίο ασκούνται σήμερα οι Ένοπλες Δυ­νάμεις μας, οι οποίες, εξαιτίας των δραστικών περικοπών στον προϋπολογισμό τους, έχουν υποχρεωθεί να ελαχιστοποι­ήσουν το πρόγραμμα της εκπαιδεύσεως τους....
 

Το καλό -που δεν θα έπρεπε να φθά­σουμε σε οικονομική κρίση για να το κα­ταλάβουμε- είναι ότι εγκαταλείφθηκε το απηρχαιωμένο μοντέλο των μεγάλων διακλαδικών ασκήσεων που είχαν εκφυλι­σθεί σε επιδείξεις με ελάχιστη επιχειρη­σιακή χρησιμότητα. Αντί για τις ασκήσεις αυτές (τύπου Παρμενίων), πλέον έχου­με αιφνιδιαστικές κινητοποίησης κλιμα­κίων των Ενόπλων Δυνάμεων που κα­λούνται να αντιμετωπίσουν ταχέως κλιμακούμενες καταστάσεις. Ο αρχηγός ΓΈΕΘΑ διατάσσει την κινητοποίηση, οπότε οι ασκούμενοι καλούνται να δείξουν σε -σχεδόν πραγματικές συνθήκες- τους χρόνους αντιδράσεως και την ικανότη­τα τους να φέρουν σε πέρας αποστολές. 

Το κακό είναι, ότι οι ασκήσεις αυτές είναι επικεντρωμένες σε δύο κύρια αντι­κείμενα, παραγνωρίζοντας όλες τις άλλες καταστάσεις που θα μπορούσαν να συμβούν. Και εδώ φαίνεται ότι είμαστε «μια κρίση πίσω». Διότι οι περισσότερες από τις ασκήσεις αυτές έχουν ως αντικείμενο την ανακατάληψη βραχονησίδας. Ένα σκηνι­κό, δηλαδή ανάλογο με αυτό που διαμορ­φώθηκε στα Ίμια και το οποίο τότε απο­δειχθήκαμε ανίκανοι να διαχειρισθούμε. 

Είναι πολύ θετικό ότι, στα 17 χρόνια που πέρασαν από την κρίση εκείνη, ανα­πτύξαμε δυνατότητα να αντιμετωπίζουμε τέτοια περιστατικά. Όμως, εάν πράγματι το υπουργείο Εθνικής Αμύνης και το ΓΕΕΘΑ πιστεύουν ότι μια κρίση, που θα μπορού­σε να συμβεί στο μέλλον, θα ήταν επανά­ληψη του σκηνικού των Ιμίων, μάλλον θα πρέπει να ανησυχούμε για τον αμυντικό μας σχεδιασμό. 

Συνεπώς, η επανάληψη του σεναρίου ανακαταλήψεως βραχονησίδας, εις βά­ρος κάθε άλλης μορφής ασκήσεως, συνι­στά ιδεοληψία που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικίνδυνη σε περίπτωση που κληθούμε να αντιμετωπίσουμε μια πραγ­ματική κρίση. Γιατί το μόνο βέβαιο είναι ότι η επομένη δεν θα έχει καμία σχέση με την προηγουμένη. Όπως η κρίση των Ιμί­ων δεν είχε καμία σχέση με την κρίση του Μαρτίου του 1987. Και όπως η κρίση αυτή δεν είχε καμία σχέση με την κρίση του 1975, η οποία σφραγίσθηκε από την δή­λωση-προτροπή του Ανδρέα Παπανδρέ­ου «βυθίσατε το Χόρα». 

Επικεντρώνοντας, λοιπόν, την προσο­χή μας στο σενάριο αυτό, κινδυνεύουμε να μην είμαστε προετοιμασμένοι, για να αντιμετωπίσουμε μια διαφορετική κατά­σταση κρίσεως. Ακόμη χειρότερα, δεν θα είμαστε προετοιμασμένοι να αντιμετωπί­σουμε μια μεγαλύτερης κλίμακας κρίση, αφού για την ανακατάληψη βραχονησίδας χρησιμοποιούνται συγκεκριμένες δυ­νάμεις, κατά το μάλλον ή ήττον ανορθό­δοξες, που αντιμετωπίζουν μιαν εξίσου ανορθόδοξη επιχείρηση του εχθρού.

Στις ορθόδοξες επιχειρήσεις είναι που πάσχουμε... 

Έστω όμως και κάτω από αυτές τις συνθήκες, οι ασκήσεις αυτές εμπλέκουν ολόκληρη την ιεραρχία, από τον αρχηγό ΓΈΕΘΑ μέχρι τους στρατιώτες που συμ­μετέχουν. Και πάλι, βέβαια, πολλά ενδι­άμεσα κλιμάκια και μονάδες, που θα εκκαλούντο να διεξαγάγουν τις ορθόδοξες επιχειρήσεις, παραμένουν ανενεργά. 

Όμως τα δυνητικά θέατρα της αντιπα­ραθέσεως είναι δύο. Το ελληνικό Αρχι­πέλαγος που γεωγραφικά δεν περιορίζε­ται μόνο στο Αιγαίο, όπως απλουστευτικά το ονομάζουμε, και το θέατρο της ελληνοτουρκικής μεθορίου στον Έβρο. 

Σε εγκατάλειψη ο Έβρος 

Και ενώ οι ασκήσεις που γίνονται αναφέρονται στο Αρχιπέλαγος, στον Έβρο δεν γίνεται απολύτως τίποτε! Εκεί, πέρα από τις προγραμματισμένες εκπαι­δεύσεις σε επίπεδο υπομονάδας και κά­ποιες ασκήσεις επί χάρτου (κατηγορίας ΤΑΑΣ), δεν υφίσταται κάτι άλλο. 

Και όμως το θέατρο αυτό, είναι εξίσου σημαντικό, αν όχι και σημαντικότερο από του Αιγαίου. Πολύ σωστά θα μπορούσε κάποιος να επισημάνει ότι οι τρεις μεί­ζονες κρίσεις, που σημειώθηκαν μετά το 1974, εντοπίσθηκαν σε διάφορες περιο­χές του Αιγαίου. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πάντα οι κρίσεις θα γίνονται εκεί, όπως και δεν σημαίνει ότι, σε περίπτω­ση ευρύτερης εμπλοκής, το κύριο βάρος της τουρκικής προσπάθειας θα πέσει στο Αρχιπέλαγος. Απεναντίας, πολλά είναι τα στοιχεία που συνηγορούν στην εκτίμηση ότι η κύρια τουρκική κίνηση θα εκδηλω­θεί στον Έβρο, ενώ οι ενέργειες τους στο Αιγαίο θα αποσκοπούν απλά στον αντι­περισπασμό. 

Μια στρατιωτική ενέργεια στην περι­οχή του Έβρου απαιτεί δυνάμεις ίσες πε­ρίπου με αυτές που απαιτούνται για ενέρ­γεια εναντίον ενός μεγάλου νησιού. Επιπροσθέτως, η δεύτερη έχει όλες τις δυ­σκολίες μιας αμφίβιας επιχειρήσεως, καθώς και τους περιορισμούς στους οποί­ους υπόκειται. 

Στην δυτική Θράκη, είτε μας αρέσει είτε όχι, υπάρχει φιλικός προς την Τουρ­κία πληθυσμός, οπότε όχι μόνο μπορεί να διευκολυνθούν κάποιες κίνησης, αλ­λά -ακόμη χειρότερα- η Άγκυρα μπορεί να επικαλεσθεί την παρουσία τους, για να δικαιολογήσει όχι μόνο την ενέργειά της, αλλά και για να διατηρήσει έλεγχο της περιοχής. Κάτι αντίστοιχο δεν μπο­ρεί να υπάρχει σε κανένα ελληνικό νησί. 

Το στρατηγικό αποτέλεσμα μιας προ­ωθήσεως τουρκικού στρατού στη Θράκη είναι πολύ μεγαλύτερο από αυτό που θα είχε ακόμη και η πλήρης κατάληψη ενός μεγάλου νησιού. Ακόμη και η κατάλη­ψη τριών μεγάλων νησιών -κάτι που εί­ναι πρακτικώς αδύνατο- δεν θα είχε το στρατηγικό αποτέλεσμα που μπορεί να έχει η προώθηση τουρκικών δυνάμεων στη Θράκη. 

Εξασφαλίζοντας τον έλεγχο εδάφους στη Θράκη, η Τουρκία μπορεί, στη συνέ­χεια, να απαιτήσει έλεγχο του θαλασσίου χώρου, χαράσσοντας μια γραμμή από το άκρο του σημείου προωθήσεως του και προς νότον, διχοτομώντας, ουσιαστικά, το Αιγαίο. Κάτι που αποτελεί πάγιο στόχο της. Απεναντίας, οποιαδήποτε επιτυχία στο χώρο του Αρχιπελάγους, δεν έχει κα­μία γεωστρατηγική επίπτωση στη Θράκη. 

Υπάρχουν δύο ακόμη παράγοντες που μπορεί να θεωρηθούν ήσσονος ση­μασίας, αλλά δεν είναι. Πρώτον, οι Τούρ­κοι είναι, φύσει, στεριανοί και δεν αισθάνονται άνετα στη θάλασσα. Πολύ πιο εύ­κολα αποφασίζουν και εκτελούν επιχει­ρήσεις στην ξηρά.

Δεύτερον, επειδή ο εχθρός ποτέ δεν έρχεται εκεί που τον περιμένεις, απο­φεύγει δηλαδή το λεγόμενο σημείο «με­γίστης προσμονής», προφανώς δεν θα έλ­θουν στο Αιγαίο, όπου τους περιμένου­με. Απεναντίας, ίσως και να μας καλλι­εργούν την ιδέα ότι σχεδιάζουν κύριες επιχειρήσεις εναντίον των νησιών, ακρι­βώς, επειδή σχεδιάζουν να κάνουν την κύρια ενέργειά τους στον Έβρο. 

Είναι λοιπόν εγκληματικό λάθος να μην γίνονται ασκήσεις και στην περιοχή της Θράκης. Και εννοούμε ασκήσεις στις οποίες να κινητοποιείται ολόκληρος ο μηχανισμός. Αν τα οικονομικά δεν επι­τρέπουν πλήρη κινητοποίηση, μπορεί να γίνει με συνδυασμό μιας ΤΑΑΣ (Τακτική Άσκηση Άνευ Στρατεύματος) με κινήσεις συγκεκριμένων μονάδων. Πάλι αιφνιδιαστικά, στη νέα λογική που έχει εισαγάγει ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ. 

Δεν θα επεκταθούμε σε λεπτομέρειες του τι γίνεται τώρα. Γνωρίζουμε ότι είναι ανεπαρκές, όπως το γνωρίζουν και τα αρ­μόδια Γενικά Επιτελεία. 

του Ευθ.Π.Πέτρου

(ΑΜΥΝΑ ΚΑΙ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ·ΜΑΪΟΣ 2013)