0 πλανητάρχης δεν έχει χρόνο για χάσιμο

■ Στον Λευκό Οίκο αδυνατούν να κατανοήσουν τους λόγους για τους οποίους ο Αντώνης Σαμαράς ζητεί συνάντηση με τον Μπαράκ Ομπάμα. 

■ Το θέμα της Συρίας και οι σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ έχουν θέσει στο περιθώριο τα ελληνικού ενδιαφέροντος θέματα. 

■ Όπως όλα δείχνουν, ο Αντώνης Σαμαράς θα συναντηθεί με τον Μπαράκ Ομπάμα μόνο όταν οι ΗΠΑ θεωρήσουν ότι στην ατζέντα συμπεριλαμβάνονται ζητήματα υψηλής προτεραιότητας για την Ουάσινγκτον. 

■ Η γεωπολιτική θέση της Ελ­λάδας στον τομέα της ενέργειας είναι επιπλέον άμεσα συνδεδε­μένη και με την πολιτική των αγωγών υδρογονανθράκων από το έδαφός της. 

■ Η Ουάσινγκτον δεν θέλει να εμπλακεί στη νέα μορφή ελληνοτουρκικής διένεξης που είναι η οριοθέ­τηση της ΑΟΖ μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας.

Η Αθήνα και η Ουάσινγκτον δεν έχουν βρει ακόμα «κοινώς αποδεκτή ημερομηνία» για την πραγματοποίηση επίσκεψης (επίσημης ή όχι, δεν έχει σημασία) του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά στις ΗΠΑ...

Αυτή είναι η ημιεπίσημη ανα­κοίνωση της Αθήνας στα δηκτικά, ως επί το πλείστον, σχόλια που δημιουργήθηκαν με αφορμή την επίσημη επίσκεψη του πρωθυ­πουργού της Τουρκίας στον Λευ­κό Οίκο και τις συχνότατες συναντήσεις των υπουργών Εξωτερι­κών των δυο αυτών χωρών. 

Η στάση αυτή δείχνει ότι στην Ελλάδα επικριτές και αμυνόμενοι για την έλλειψη συνάντησης Ομπάμα-Σαμαρά επιμένουν να είναι μα­κριά νυχτωμένοι. 

Και τούτο γιατί εδώ και μία δε­καετία έχει παρέλθει ανεπιστρε­πτί η εποχή των «εθιμοτυπικών» επισκέψεων στην Ουάσινγκτον μόνο και μόνο για να πειστούν οι «ιθαγενείς» ότι η Ουάσινγκτον «συμπαθεί» για τους μεν ή «υπο­τάσσει» για τους δε τον εκάστοτε πρωθυπουργό της Ελλάδος και το κόμμα του. 

Αυτό που σκοπίμως θέλουν να παραβλέπουν κυβέρνηση και πολιτικές ηγεσίες στη χώρα είναι ότι οι επισκέψεις κορυφής (είτε στην Ουάσινγκτον είτε στη Μόσχα ή στο Πεκίνο κλπ.) γίνονται μόνο όταν υπάρχει σοβαρός λό­γος σύγκλισης ή απόκλισης συμ­φερόντων (και κατά κανόνα business like). 

Η κυβέρνηση Σαμαρά, παραβλέποντας αυτόν τον κανόνα, έχει επιχειρήσει οπό τις αρχές του χρόνου να «πετύχει» μια συνάντηση με τον κ. Ομπάμα σε αυτήν τη δεύ­τερη θητεία του. Η ελληνική πλευ­ρά ευελπιστούσε ότι ο πρωθυ­πουργός θα ήταν «από τους πρώ­τους» που θα έβλεπε ο Αμερικανός πρόεδρος μετά την ανάληψη των καθηκόντων του. Εις μάτην. 

Στη συνέχεια η ελληνική πλευρά συμβιβάστηκε με την ιδέα ότι η συνάντηση θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί με αφορμή τον «παραδοσιακό» εορτασμό της επετείου της 25ης Μαρτίου στον Λευκό Οίκο. Οι κακές γλώσσες επιμένουν ότι η ελληνική πλευρά ήθελε να υπάρξει ιδιαίτερη συ­νάντηση και δείπνο Ομπάμα-Σαμαρά κατά τη συνάντηση αυτήν. Ο Λευκός Οίκος φαίνεται να απάντησε ότι ο πρόεδρος μπο­ρεί να διαθέσει το τυπικό 20λεπτο σε μα τέτοια συνάν­τηση. Η «εγκάρδια» φωτο­γραφία στο περιθώριο του ΝΑΤΟ του υπουργού Εξωτερικών Δ. Αβραμόπουλου με τον Αμερικανό ομόλογό του Τζον Κέρι (ακόμα ζαλισμένου από τα ατελείωτα πηγαινέλα στην Άγκυρα) δεν αποδείχθηκε ικανή να «συσφίξει» τις διμερείς σχέσεις. 

Στη συνέχεια επιδιώχθηκε χωρίς αποτέλεσμα π συνάντηση Σαμαρά - Ομπάμα «να συμπέσει» με την ομιλία του κ. Σαμαρά τον Ιούνιο στην Ουάσινγκτον στο Ισ­ραηλιτικό Συμβούλιο. Ο Λευκός Οίκος απάντησε ότι τα ραντεβού του προέδρου «είναι κλεισμένα μέχρι το τέλος Ιουνίου...». Η πρώ­τη, λοιπόν, πρόχειρη και παρα­πλανητική εντύπωση είναι ότι ο κ. Ομπάμα δεν θέλει να δει τον κ. Σαμαρά γιατί δεν «τον πάει». 

Περιεχόμενο 

Το ουσιαστικό ερώτημα, όμως, παραμένει το ίδιο: Ακόμη και αν γίνει αυτήν τη στιγμή η συ­νάντηση των δυο πλευρών. ΠΟΙΟ θα είναι το ουσιαστικό πε­ριεχόμενο της συζήτησης αυ­τής- πέρα από τα καθιερωμένα και απολύτως ανούσια πλέον λό­για περί ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για το Κυπριακό, τα ελληνι­κά δίκαια απέναντι στην Τουρκία τον «ρόλο (;) της Ελλάδας στα Βαλκάνια και τον ρόλο (;) της Ελ­λάδος στο ΝΑΤΟ; 

Η αλήθεια είναι δυσκολοχώνευτη. Την περίοδο αυτήν τουλά­χιστον, το ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τον «ρόλο» της Ελλάδος εί­ναι μηδαμινό. Η Ουάσινγκτον του κ. Ομπάμα ενδιαφέρεται να ξεμπλέξει κατά το δυνατόν ομαλώς με την κατάσταση στη Συρία και να επαναφέρει «στα ίσια τους» (σ.σ back on track) τις σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ. Που «χωράει» η Ελλάδα σε όλο αυτά; Μα πουθενά. Η Αθήνα έχει αδυνατίσει τις σχέσεις της με τον Αραβικό Κόσμο, με τους Παλαι­στίνιους, με τη Δαμασκό και την Τεχεράνη, έτσι ώστε δεν μπορεί να «πλασαριστεί» πλέον ως μεσολαβητής αποδεκτός από όλες τις πλευρές. Αν τα εσωτερικά πράγματα ήταν διαφορετικά, θα μπορούσε κάνεις να ψέξει την Αθήνα που δεν έβαλε τα δυνατά της να φιλοξενήσει την πρώτη και, πολύ περισσότερο, αυτήν τη δεύτερη «Διεθνή Διάσκεψη Κο­ρυφής» για την απόπειρα επίλυ­σης της συριακής τραγωδίας. Αλλά με τι λεφτά… 

Επιπροσθέτως η θέση της Ελλάδος στο πλευρό των ΗΠΑ. ως ΝΑΤΌϊκή φίλη και σύμμαχος χώρα, είναι δεδομένη. Αποδείχ­θηκε περίτρανα στην περίπτωση της Λιβύης, όταν το ελληνικό έδαφος χρησιμοποιήθηκε με το παραπάνω για τις επιδρομές εναντίον του καθεστώτος Καν­τάφι, χωρίς βεβαίως να χρει­αστεί συνάντηση κορυφής Αθή­νας -Ουάσινγκτον προς τούτο. 

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και τώρα στην περίπτωση της Συρίας ή και του Ιράν. Οι ΗΠΑ έχουν ήδη ζητήσει, χωρίς φασαρίες, από την Αθήνα την επέκτα­ση των εγκαταστάσεων στη βά­ση της Σούδας για την εξυπηρέ­τηση πολλών ήδη αεροσκαφών. Η Αθήνα το ίδιο σιωπηλά και ήσυχα έχει κάνει τις σχετικές συ­σκέψεις των συναρμόδιων υπουργείων της και «σπρώχνει» το θέμα στο μέλλον. Και γι' αυτό το θέμα, άλλωστε, δεν χρειάζε­ται συνάντηση κορυφής... 

Ενεργειακά 

Υπάρχει επομένως κανένα θέμα που να δικαιολογεί «ατζέν­τα συνομιλιών» Αθήνας - Ουά­σινγκτον; Βεβαίως υπάρχει και είναι πάρα πολύ σοβαρό, ίσως και επι­κίνδυνο για τα ελληνικό συμφέ­ροντα: 

Τα θέματα της ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ. 

Η Αθήνα δεν θέλει η δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι η γεωπολιτική θέση της αυτό το διάστημα είναι άμεσα συνδεδε­μένη με τη γεωπολιτική της ενέρ­γειας στην περιοχή, αν πιστοποι­ηθούν τελικώς σεβαστά κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, η οποία θα εμπίπτει εντός των ορίων της ελληνικής ΑΟΖ, που δυστυχώς πρέπει να οριοθετη­θεί από κοινού με την Τουρκία και όχι αυθαιρέτως. 

Η γεωπολιτική θέση της Ελ­λάδας στον τομέα της ενέργειας είναι επιπλέον άμεσα συνδεδε­μένη και με την πολιτική των αγωγών υδρογονανθράκων από το έδαφός της, είτε πρόκειται για ρωσικούς αγωγούς είτε πρόκειται για αγωγό που μετα­φέρει ισραηλινούς και κυπρια­κούς υδρογονάνθρακες στο έδαφός της και όχι μέσω της Τουρκίας. 

Είναι κάτι παραπάνω από εμ­φανές ότι η Ουάσινγκτον «κάθε­ται και περιμένει», όπως και η Μόσχα -για τους αντίθετους ακριβώς λόγους-, την απόφαση της Αθήνας στο τέλος Μαΐου για το οριστικό μέλλον της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ. 

Η αμερικανική κυβέρνηση έχει δείξει με όλους τους τρό­πους την απέχθειά της σε ρωσι­κή επιλογή της Αθήνας. Όσοι θυμούνται τη συνάντηση Καραμανλή - Ομπάμα στο Στρα­σβούργο το 2009 θα είχαν διαπιστώσει την ψυχρότητα που στο παρασκήνιο είχε εκδηλωθεί με απαρέσκεια των ΗΠΑ στα σχέ­δια Καραμανλή για τον αγωγό ρωσικού πετρελαίου Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη. 

ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ 

Έτσι και τώρα, μακριά από το προσκήνιο, ο κ. Σαμαράς βρί­σκεται απέναντι στην Ουάσινγ­κτον και τη Μόσχα για την πώλη­ση της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ. Ο Ρώσος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη παρατήρησε κομψά και αυ­στηρά συνάμα ότι η Ρωσία είναι φαβορί στις επιλογές «αν επικρατήσουν επιχειρηματικά κρι­τήρια» στις αποφάσεις της Αθή­νας... 

Ο κ. Σαμαράς και το επιτε­λείο του, επομένως, πρέπει να έχουν σκεφθεί {;) πολύ σοβαρά -αν θα ικανοποιήσουν την προ­σφορά της Μόσχας τελικώς- ποια εξισορροπητικά ανταλλάγ­ματα θα διαπραγματευθούν με την Ουάσινγκτον. Διαφορετικά, ούτε Μόσχα ούτε Ουάσινγκτον θα ετοιμάσουν τα κόκκινα χαλιά τους για τον κ. Σαμαρά... 

Αποστάσεις από την Αθήνα αλλά και από την Άγκυρα 

Το μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι, βεβαίως, θα κρι­θεί στην Ανατολική Μεσόγειο γύρω από το κοιτάσμα­τα του Ισραήλ και της Κύ­πρου και κυρίως αν οι δύο αυτές χώρες θα αποφασί­σουν από κοινού τη μετα­φορά των υδρογονανθράκων τους με αγωγό μέσω Ελλάδας και όχι μέσω Τουρκίας. 

Η φράση-κλισέ με την οποία θα ντυθεί όλη η δια­πραγμάτευση είναι η «ασφάλεια» τόσο των ενεργειακών οδών όσο και η ελαχιστοποίηση των ρωσι­κών συμφερόντων στην πε­ριοχή. 

Η αμερικανική κυβέρ­νηση δείχνει να μη θέλει από τώρα να ανοίξει όλα τα χαρτιά της και να ταχθεί υπέρ ή κατά της Ελλάδας ή της Τουρκίας. 

Για την ώρα τουλάχι­στον και μέχρι να διευθετη­θεί χωρίς εξωτερική παρέμβαση η τραγωδία της Συρίας, η Ουάσινγκτον κρατάει αποστάσεις από την απαίτηση της Τουρκίας να λυθεί το Κυπριακό «για ενεργειακούς λόγους», έτσι ώστε όλοι οι υδρογο­νάνθρακες της Ανατολικής Μεσόγειου να περάσουν από την ενοποιημένη Κύ­προ στο τουρκικό έδαφος. 

Συνομιλίες 

Η Ουάσινγκτον κατανο­εί και υποστηρίζει ότι οι συ­νομιλίες για το Κυπριακό μπορεί να περιμένουν λί­γους μήνες μέχρις ότου «σταθεροποιηθεί» η οικο­νομική κατάσταση στη Λευ­κωσία, χωρίς αυτό να ση­μαίνει κατ' αρχήν τίποτα το θετικό για τα εθνικά συμφέ­ροντα. 

Ομοίως η Ουάσινγκτον δεν θέλει να εμπλακεί στη νέα μορφή ελληνοτουρκι­κής διένεξης, που είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ μετα­ξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Κρατά όμως σταθερά στο συρτάρι την πραγματιστική όσο και κυνική άποψή της ότι η λύση στο χρόνιο πρόβλημα είναι μια αόριστου περιεχομένου «συνεκμε­τάλλευση» της περιοχής μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, ώστε οι δύο πλευρές να έχουν κάποια ποσοστά από την εκμετάλλευση και να είναι και ευχαριστημέ­νες. 

Για όλους αυτούς τους εμφανείς λόγους, τουλάχι­στον, η Ουάσινγκτον δεν επιδιώκει συνάντηση κορυ­φής με την Αθήνα, γιατί ού­τε το έδαφος ούτε το περιε­χόμενο της ατζέντας είναι έτοιμα για συζήτηση. 

Αυτό δεν σημαίνει βε­βαίως ότι η Αθήνα δεν έχει να κάνει πολλή και βαριά εργασία προετοιμασίας με πολύ δύσκολες αποφά­σεις. 

Τις οποίες αυτή η κυ­βέρνηση τουλάχιστον δεν είναι διατεθειμένη να τις πάρει μόνη της, ούτε καν να τις ανοίξει σε έναν εποι­κοδομητικό διάλογο με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις, ο οποίος εκ προοιμίου είναι σίγουρο ότι δεν θα υπάρξει για προεκλογικούς λόγους. 

Έτσι, η Αθήνα είναι εγ­κλωβισμένη στην ανάγκη μιας παλαιομοδίτικης εθιμοτυπικής επίσκεψης στην Ουάσινγκτον, που δεν έρ­χεται. 

 Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ 

(Η ΕΛΛΑΔΑ ΑΥΡΙΟ-18/05/2013)