ΒΡΩΜΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΥΠΕΡ ΤΩΝ ΣΚΟΠΙΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΕΡΟΛΙΝΟ

Η Ευρώπη ανοίγει αδιακρίτως την πόρτα στα Δυτικά Βαλκάνια. 

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ 

Στις 11 Μαρτίου στο Ευρωπαϊκό Κοι­νοβούλιο παίχτηκε μια παράσταση απόλυτου πολιτικού παραλογισμού, υποκρισίας και σκοπιμοτήτων σχετικά με την ευρωπαϊκή πορεία των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων. Μια παράσταση που όχι μόνο δεν έχει την παραμικρή σχέση με την ουσία της υπόθεσης, αλλά είναι τόσο προκλητική, που, αντί να επιλύει, συντηρεί πλήθος προβλημά­των της περιοχής. 

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο κατεξοχήν δημοκρατικός θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντί να ...
επιδεικνύει την αυτονόη­τη, ως εκ της αποστολής του, δημοκρατική ευαισθησία, μετατρέπεται πολλές φορές σε εργαλείο πολιτικών σκοπιμοτήτων και σχεδιασμών. Μια κατεύθυνση που δεν ανταποκρίνεται ούτε κατ' ελάχιστον στον ρόλο του, που, πέραν των άλλων, είναι η προώθηση και η προστασία της δημοκρατίας και των κανό­νων της σε όλη την ΕΕ. Ο πρώτος παράγοντας που εκθέτει το Ευρωκοινοβούλιο είναι ο ίδιος ο πρόεδρός του, Μαρτιν Σουλτς, ο οποίος, αντί να υπερασπιστεί τους δημοκρατικούς θεσμούς, τροφοδοτεί την πολιτική σκοπιμο­τήτων της Γερμανίας. Ιδιαίτερα το ψήφισμα για την ΠΓΔΜ είναι προκλητικό, όπως και όλη η πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς, αντί να επιβάλλει άμεσες αλλαγές, υποδαυλί­ζει με τον τρόπο του την πολιτική Γκρούεφσκι έναντι της Ελλάδας. 

Αυτό επιβεβαιώθηκε στις 11 Μαρτίου, όταν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε τέσσερα ψηφίσματα, αξιολογώντας τις μεταρρυθμιστικές προσπάθειες που κατέβαλαν μέσα στο 2014 η Σερβία, το Κόσοβο, το Μαυροβούνιο και η ΠΓΔΜ: επαναλήψεις παραινέσεων, σχε­δόν ουδέτερες αναφορές χωρίς ίχνος πίεσης, κοινοτοπίες και μια ψυχρή τεχνοκρατική προσέγγιση που δεν αγγίζει καν τις ανάγκες των χωρών της περιοχής, η οποία ενδιαφέ­ρει άμεσα και την Ελλάδα. Οι γραφειοκράτες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι πιο σκληροί ενίοτε στις εκθέσεις τους, γεγονός που πρέ­πει να προβληματίσει. 

Όπως πάντα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβού­λιο με τα ψηφίσματά του τόνισε τα επίμονα προβλήματα στην περιοχή αναφορικά με το κράτος δικαίου, τη διαφθορά, τις διακρίσεις, τον ρυθμό υλοποίησης των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και τα φαινόμενα πόλωσης στον πολιτικό χώρο, ενώ χαιρέτισε την επανέναρξη των συνομιλιών μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα. Όλα αυτά επαναλαμβάνονται σε κάθε ψήφισμα ή έκθεση προόδου της Κο­μισιόν, ωστόσο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον μερικά βή­ματα μπροστά. 

Μια... αγκαλιά για την ΠΓΔΜ, πίεση στο Βελιγράδι 

Ιδιαίτερο προβληματισμό προκάλεσε το ψήφισμα για την ΠΓΔΜ, με το οποίο το Ευ­ρωκοινοβούλιο ζητά για ένατη φορά από το Συμβούλιο να ορίσει ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών συνομιλιών με τα Σκόπια χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση, ενώ υπο­γραμμίζει στο ψήφισμα που υιοθέτησε ότι σε αντίθετη περίπτωση υπάρχει κίνδυνος να υπονομευτεί η αξιοπιστία της πολιτικής που εφαρμόζει η ΕΕ για τη διεύρυνση. Μάλιστα, καλεί την ύπατη εκπρόσωπο για θέματα Εξω­τερικής Πολιτικής της ΕΕ, Φεντερίκα Μογκερίνι, να αναλάβει νέες πρωτοβουλίες για τον τερματισμό του αδιεξόδου στο ζήτημα της ονομασίας και να διευκολύνει τον διάλογο για τον τερματισμό της πολιτικής πόλωσης στο εσωτερικό της χώρας. Η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση, σύμφωνα πάντα με το ψή­φισμα, οφείλουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την επιτάχυνση της εφαρμογής της ευρωπαϊκής ατζέντας και να εξασφαλίσουν μια εποικοδομητική πολιτική συνεργασία. 

Κι όμως, οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές θεω­ρούν πιο σημαντικό θέμα την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της ΠΓΔΜ από το γεγονός ότι το Κοινοβούλιο της γει­τονικής μας χώρας δεν λειτουργεί. Βασικές ελευθερίες παραβιάζονται, ενώ άλλοι θεσμοί, όπως τα ΜΜΕ και η Δικαιοσύνη, ελέγχονται πλήρως από το καθεστώς Γκρούεφσκι. Την ίδια ώρα, η ελληνική κυβέρνηση όλο και πιο συχνά χάνει ερείσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινο­βούλιο και οι θέσεις της δεν γίνονται αποδε­κτές. Αυτό, φυσικά, αντανακλά μια ευρύτερη τάση στην ΕΕ να αγνοούνται μείζονα ζητήμα­τα δημοκρατίας και να προωθούνται σχέσεις ανάλογα με τα συμφέροντα των μεγάλων χω­ρών. Πιέσεις για την έναρξη ενταξιακών δια­πραγματεύσεων της ΠΓΔΜ διατυπώνονται και σε διπλωματικό επίπεδο, γεγονός που προϊδεάζει ότι το επόμενο διάστημα η πολι­τική πίεση προς την Αθήνα θα αυξηθεί. 

Για τη Σερβία, το ψήφισμα αναφέρει ότι χρειάζεται να καταβάλει μεγαλύτερες προ­σπάθειες για τη μεταρρύθμιση του δικαστι­κού της συστήματος, την αύξηση της δια­φάνειας στην ιδιοκτησία των μέσων ενημέ­ρωσης και την ευθυγράμμιση της πολιτικής ασφάλειας και της εξωτερικής της πολιτικής με αυτή της ΕΕ, ιδίως σε ό,τι αφορά στη Ρωσία. Σημειωτέον ότι οι πιέσεις προς τη Σερβία να συνταχθεί με την πολιτική των κυρώσεων είναι αφόρητες, κάτι που δεν συμβαίνει αντίστοιχα με την Τουρκία, η οποία βρίσκεται σε ενταξιακές διαπραγματεύσεις εδώ και δέκα χρόνια, ενώ η Σερβία μόλις τρεις μήνες... 

Σε γενικές γραμμές, ίδιο περιεχόμενο έχει και το ψήφισμα για το Κόσοβο, καθώς επισημαίνεται ότι το κράτος δικαίου, η ανεξαρτη­σία της δικαστικής εξουσίας και τα αποτελε­σματικά μέτρα καταπολέμησης της διαφθο­ράς θα πρέπει τα τεθούν στην κορυφή της λίστας προτεραιοτήτων της νέας κυβέρνη­σης, σημειώνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ζητώντας από το Συμβούλιο να εγκρίνει, στις αρχές του 2015, την απόφαση υπογραφής της Συμφωνίας Σταθεροποίησης και Σύνδε­σης με το Κόσοβο, κάτι που θα αποτελέσει ισχυρό κίνητρο για τη χώρα να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις. Αξίζει, ωστόσο, να σημει­ωθεί ότι το Κόσοβο, παρά την προσοχή και το ενδιαφέρον της ΕΕ και των ΗΠΑ, ουσιαστι­κά παραμένει ένα προβληματικό κράτος, χω­ρίς δομές δημοκρατίας και κανόνες δικαίου. Τυπικές είναι οι αναφορές και για το Μαυρο­βούνιο, καθώς απλώς ζητείται επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων. 

Ενταξιακή πορεία χωρίς δημοκρατία; 

Τα ζητήματα αυτά θα επαναληφθούν και σε επόμενα ψηφίσματα και εκθέσεις. Η ακι­νησία, εξάλλου, έχει εξελιχθεί σε κανόνα και η υποκρισία τείνει να καταστεί επίσημη πο­λιτική. Οι προαναφερθείσες χώρες βρίσκονται πολύ μακριά από τον εκδημοκρατισμό και τη δημιουργία ισχυρών κρατικών δομών όχι μόνο λόγω δικών τους ευθυνών, αλλά και εξαιτίας του γεγονότος ότι η ΕΕ αδιαφο­ρεί επί της ουσίας. Αυτό που θα έπρεπε να κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ήταν να αναλάβει πολιτικές πρωτοβουλίες για μια συνολική πολιτική της ΕΕ που να ενθαρρύνει με συγκεκριμένο τρόπο τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων να προχωρήσουν σε αλλαγές, πιέζοντας ταυτόχρονα για τον εκδημοκρατισμό τους. 

Η απόφαση της Κομισιόν για διακοπή της διαδικασίας διεύρυνσης της ΕΕ μέχρι το 2020 επιδρά ήδη καταλυτικά και αρνητικά στα κράτη της περιοχής. Είναι παροιμιώδης η περιφρόνηση των Σκοπίων και προσωπικά του κ. Γκρούεφσκι στους ευρωπαϊκούς κανό­νες και τη δημοκρατία, κι όμως οι Βρυξέλλες, αντί να πιέσουν μέσω ενός οδικού χάρτη, δείχνουν αν μη τι άλλο περίεργη ανοχή. 

Η νέα ελληνική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη κινηθεί προς την περιοχή, πράγμα εύλογο δεδομένου του μικρού χρονικού διαστήμα­τος από τις εκλογές, όπως, βέβαια, και του τε­ράστιου όγκου προβλημάτων που έχει κλη­ρονομήσει. Ωστόσο, λόγω ιστορικών -και όχι μόνο- προβλημάτων που βασανίζουν τα Βαλκάνια, ήδη η Γερμανία, η Αυστρία, και λιγότερο η Ρωσία και η Κίνα, διαγκωνίζονται για να αυξήσουν την επιρροή τους. Τα Βαλκά­νια βράζουν στο πολιτικό και κοινωνικό τους υπόστρωμα και η Ελλάδα και για λόγους πο­λιτικούς, αλλά κυρίως για λόγους ασφάλειας, οφείλει άμεσα να εκπονήσει το δικό της βαλ­κανικό σχέδιο, πριν βρεθεί ολοκληρωτικά στο περιθώριο των εξελίξεων. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-19-25/03/2015)