ΑΓΚΥΡΑ: Η ΕΠΙΘΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΡΥΒΕΙ ΑΜΗΧΑΝΙΑ

Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη γειτονική χώρα και δεν αποκλείεται να εμπνεύσει δυνάμεις που θα θελήσουν να οργανώσουν κινήματα κατά της αυταρχικής διακυβέρνησης του Ταγίπ Ερντογάν. 

TOΥ ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ 

Με έκδηλη αμηχανία αλλά και με πολιτική, στρατιωτική και διπλωματική μεθοδολογία, συχνά επιθετική και προκλητική, η Τουρκία προσπαθεί να ανιχνεύσει την εξωτερική πολιτική της νέας ελληνικής κυβέρνησης, ενώ με συγκεκριμένες κινήσεις επιχειρεί να «τεστάρει» τις αντι­δράσεις της Αθήνας. Αλλά και η νέα ελληνική ηγεσία επιχειρεί εδώ και μέρες να κατανοήσει τις προθέσεις της Άγκυρας, που άλλοτε φαντάζουν λογικές, όταν μιλά για διάλογο, άλλοτε ιδιαζόντως επιθετικές, όταν επιχειρεί να δεσμεύσει ελληνικό έδαφος για την πραγματοποίηση ασκήσεων, κι άλλοτε «γκρίζες», όπως συμβαίνει στην Κύπρο ή τη Μέση Ανατολή. 

Σειρά στρατιωτικών ενεργειών, όπως η υπόθεση με το πεδίο βολής μεταξύ Σκύρου και Λήμνου που...
προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης, δείχνουν διάθεση κλιμάκωσης της έντασης, παρόλο που ταυτόχρονα σε διπλωματικό επίπεδο η Άγκυρα επιθυμεί πύκνωση των επαφών και του διαλόγου για το Αιγαίο. Στο στρατιωτικό επίπεδο, μέσα σε πολύ λίγες μέρες, η Τουρκία με συνεχείς κινήσεις επιχείρησε να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της νέας ελληνικής ηγεσίας. Πρώτα με την «περιπολία» του αρχηγού της Πολεμικής Αεροπορίας κατά μήκος του Αιγαίου, από τη Λέσβο μέχρι το Καστελόριζο, και στη συνέχεια με πτήσεις πάνω από ελληνικά νησιά. Παράλληλα, στο διάστημα μεταξύ 21 και 23 Φεβρουαρίου, εκμεταλλευόμενη έργο πόντισης κα­λωδίου οπτικών ινών από το ιταλικό πλοίο «Explora», η Άγκυρα απαίτησε να χορηγήσει η ίδια άδεια για εργασίες νοτίως της Κρήτης, όπου ούτε κατά διάνοια έχει το παραμικρό δικαίωμα. 

Και στις δύο περιπτώσεις οι αντιδράσεις της Αθήνας ήταν οι ενδεδειγμένες και η Τουρκία προφανώς πήρε μια πρώτη γεύση ότι, τουλάχιστον σε αυτό το επίπεδο, καμία αλλαγή δεν θα επέλθει. Το ίδιο συνέβη και στις 28 Φεβρουάριου με την υπόθεση της ΝΟΤΑΜ που εξέδωσε, μέσω της οποίας ήθελε να δεσμεύσει μια τεράστια περιοχή από τη Σκύρο μέχρι τη Λήμνο, παραβιάζοντας κάθε έννοια δικαίου. Υπαναχώρησε όμως με την ακύρωση της ΝΟΤΑΜ σε δύο διαδοχικές φάσεις. Το τρίτο επίπεδο ήταν η έντονη κινητικότητα του Τούρκου πρέσβη στην Αθήνα, Κερίμ Ουράς, ο οποίος με τις επισκέψεις του στα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας προσπάθησε να ανιχνεύσει το πολιτικό πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η νέα κυβέρνηση έναντι της χώρας του. 

Κι όμως, θέλουν Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης! 

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι δεν είναι ασύνηθες η Τουρκία να θέλει να ανιχνεύσει τις προθέσεις της ελληνικής κυβέρνησης. Το αφύσικο, προσθέτουν, είναι ότι κατά την πάγια τακτική της, αυτό το επιχειρεί και με στρατιωτικά μέσα, ενώ, σημειώνουν, στην παρούσα συγκυρία η Άγκυρα δείχνει προφανή αμηχανία έναντι της Αθήνας. Η αμηχανία προέρχεται ίσως από το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κυβερνήσει στο πα­ρελθόν και δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα στοιχεία των προθέσεών του έναντι της. Σε αυτό ενδεχομένως συμβάλλει και η ομιχλώδης προγραμματική του θέση, όπως και η γενικότερη τάση εντός του ΣΥΡΙΖΑ να μην ανοίξει εσωκομματικά τη συζήτηση για την εξωτερική πολιτική. 

Ένα ακόμη στοιχείο που συνηγορεί προς αυτή την κατεύθυνση είναι το γεγονός, όπως εκτιμά έμπειρη διπλωματική πηγή, ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στη γειτονική χώρα και είναι πιθανό να εμπνεύσει δυνάμεις που θα θελήσουν να οργανώσουν νέα κινήματα κατά της αυταρχικής διακυβέρνησης του Ερντογάν. Σημειώνεται ότι είχε προκαλέσει έκπληξη και σε Έλληνες και σε ξένους διπλωμάτες η δήλωση του Τούρκου πρωθυπουργού, Αχμέτ Νταβούτογλου, λίγες μέρες μετά τις ελληνικές εκλογές, όταν, απευ­θυνόμενος στην τουρκική αντιπολίτευση, της συνέστησε να μην ψάχνει τρόπους να αντι­γράψει τον ΣΥΡΙΖΑ, γιατί το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης είναι ο τουρκικός ΣΥΡΙΖΑ! 

Πληροφορίες από τα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας αναφέρουν ότι ο Τούρκος πρέσβης, Κερίμ Ουράς, έχει μεταφέρει τις προθέσεις της κυβέρνησής του για συνέχιση και ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων στο πλαίσιο των υπηρεσιακών παραγό­ντων των υπουργείων Εξωτερικών των δύο χωρών σχετικά με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ). Οι θέσεις αυτές περι­λαμβάνονται και σε επιστολές που έχει επιδώσει στα δύο υπουργεία και θεωρητικά οι διαδικασίες ενός κύκλου διαλόγου θα αρχί­σουν, με πολλά ερωτήματα όμως ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Σε κάθε περί­πτωση, ο διάλογος δεν μπορεί να εκλείψει, αλλά είναι αναγκαίο να διασαφηνιστεί ότι όσο η Τουρκία επιχειρεί να τον στρατιωτικοποιήσει η Ελλάδα θα απαντά με ισοδύναμη πολιτικοποίηση, θέτοντας εν αμφιβόλω την ευρωπαϊκή στήριξή της προς την Άγκυρα. 

Η Τουρκία διαπραγματεύεται αποκλειστι­κά με τη δική της ατζέντα και στο Αιγαίο και στην Κύπρο, προχωρά σε αμιγώς μονομε­ρείς ενέργειες εις βάρος της Αθήνας και της Λευκωσίας, αλλά κανείς δεν αναδεικνύει τα πραγματικά τρωτά της σημεία. Η Τουρκία μονομερώς και παραβιάζοντας τη Συνθήκη Εγγύησης εισέβαλε στην Κύπρο, μονομερώς ανακήρυξε ψευδοκράτος, μονομερώς πλημ­μυρίζει την Κύπρο με εποίκους μονομερώς «εισβάλλει» στην κυπριακή ΑΟΖ, μονομερώς απειλεί την Ελλάδα με πόλεμο, μονομερώς και κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου αμφισβητεί δικαιώματα της χώρας μας. Κατά συνέπεια, τα όποια ΜΟΕ, αν δεν ακυρώνουν την επιβολή της τουρκικής ατζέντας, δεν έχουν νόημα. Πετυχαίνοντας ήσσονος ση­μασίας ΜΟΕ, η στρατηγική της μονομερούς αμφισβήτησης του νομικού καθεστώτος του Αιγαίου, με προεκτάσεις και στην Ανατολική Μεσόγειο, μένει ανέγγιχτη. 

Η Άγκυρα είναι πρόδηλο ότι εμφανίζει σο­βαρό πρόβλημα στρατηγικής κατεύθυνσης στην εξωτερική της πολιτική. Η έπαρση, η αλαζονεία και η αίσθηση μεγαλείου δεν εί­ναι εξωτερική πολιτική, είναι συμπτώματα κρίσης μιας χώρας, πράγμα επικίνδυνο για την Ελλάδα, όπως και για άλλες γειτονικές με την Τουρκία χώρες. Με απλά λόγια, η Άγκυ­ρα είναι παράγοντας ανισορροπίας στο διε­θνές σύστημα ασφάλειας, όπως προκύπτει κι από συγκαλυμμένες αναφορές Ευρω­παίων και Αμερικανών αξιωματούχων, κι αυτό ακριβώς πρέπει να καταδείξει η χώρα μας, με βάση μια αναβαθμισμένη δράση σε διεθνείς οργανισμούς και μεγάλες χώρες. 

Σημειώνεται ότι τις προηγούμενες μέρες είχε δημιουργηθεί διαφορετική αίσθηση ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Σύμφωνα με διπλωματική πηγή που υπηρετεί σε ευρω­παϊκή πρωτεύουσα, η Άγκυρα φέρεται εντυπωσιασμένη από την τοποθέτηση του Αλέξη Τσίπρα κατά την επίσκεψή του στη Λευκω­σία, όταν, απαντώντας σε ερώτηση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, υπο­γράμμισε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ δεν λέει λόγια του αέρα και κάθε κίνηση θα είναι καλά μελετημένη και προετοιμασμένη», αφήνοντας να εννοη­θεί ότι η Ελλάδα δεν θα κάνει μονομερείς κινήσεις που δεν θα λαμβάνουν υπόψη τα όποια τουρκικά δικαιώματα στην περιοχή. 

Δυτικό ενδιαφέρον 

Το ενδιαφέρον για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όπως και για τον ρόλο της Άγκυρας στην περιοχή αλλά και την ευρωπαϊκή της πορεία, παραμένει μεγάλο. Μετά την πρό­σφατη συμφωνία Τουρκίας - ΗΠΑ για εκπαί­δευση Σύρων ανταρτών με στόχο την ανα­τροπή του Άσαντ, ο εμφύλιος της Συρίας θα εισέλθει σε νέα φάση, καθώς η Άγκυρα δεί­χνει να έχει εμμονή με την πτώση του Άσαντ και τη στήριξη που, κατά τις ΗΠΑ, παρέχει στους τζιχαντιστές. Αν η γείτων εμπλακεί πιο ενεργά στην κρίση αυτή, είναι προφανές ότι δεν έχει λογική μια ένταση με την Ελλάδα, κανείς όμως δεν μπορεί να πει με βεβαιότη­τα τι ακριβώς θέλει. Όλα αυτά είναι κομμά­τια ενός σκοτεινού παζλ, που απλώς επιτεί­νει μια εικόνα αποσύνθεσης της περιοχής, πράγμα επίφοβο για όλους. 

Προβλήματα, και πολλά μάλιστα, έχει η Τουρκία και με την ΕΕ, παρά το γεγονός ότι αρ­κετές χώρες-μέλη καταβάλλουν προσπάθειες να διατηρήσουν ζωντανή την ευρωπαϊκή της πορεία. Στις 11 Φεβρουάριου ματαιώθηκε η προγραμματισμένη για τις 18 και 19 Φε­βρουάριου συνάντηση στην Κωνσταντινού­πολη της Μεικτής Κοινοβουλευτικής Επιτρο­πής (ΜΚΕ) Τουρκίας - ΕΕ μετά τον εκνευρισμό που είχε δημιουργηθεί στην Άγκυρα γύρω από την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβου­λίου για την Τουρκία, που περιελάμβανε και αναφορά στη «Γενοκτονία των Αρμενίων». 

Πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Γαλλία, επιμένουν και πιέζουν να ανοίξουν δύο κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγμα­τεύσεων της Τουρκίας -το 23ο και το 24ο, για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα και τη Δικαιο­σύνη αντίστοιχα. Το θέμα έθεσε, μάλιστα, ο Γάλλος υφυπουργός Εξωτερικών για Ευρω­παϊκά Θέματα, Χαρλέμ Ντεζίρ, στον αναπλη­ρωτή υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χουντή, στις 25 Φεβρουάριου, κατά τη συνάντησή τους στην Αθήνα, με τον Έλληνα αξιωματούχο να δίνει, ωστόσο, αρνητική απάντηση. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-05-11/03/2015)