Ποιοι γλιτώνουν το μεγάλο «ψαλίδι» σε επικουρικές και εφάπαξ

✓ Ο ΤΕΛΙΚΟΣ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΝΣΤΟΛΟΥΣ · ΠΟΙΑ ΤΑΜΕΙΑ ΣΩΖΟΝΤΑΙ. 

✓ Αποφυγή μειώσεων αλλά και κρυφές παγίδες για όσα Ταμεία γίνουν επαγγελματικά. 

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΤΙΚΟΣ 

kkatikos@e-typos com 

Παράθυρο για μικρότερες περικοπές σε ασφαλιστι­κά ταμεία που χορηγούν επικουρική σύνταξη και εφάπαξ μέσω της μετατροπής τους σε επαγγελματικά ταμεία ανοίγει η διάταξη του πολυνομοσχεδίου για τους ενστόλους που ψηφίστηκε στη Βουλή. 

Η παράταση που δόθηκε ως τις 30 Ιουνίου του 2015 στα Ταμεία των ενστόλων (ΤΕΑΠΑΣΑ, Ταμείο Λιμενικών και... Μετοχικά Ταμεία Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορί­ας) προκειμένου να μετατραπούν σε ταμεία ιδιωτικού δικαίου και να αποφύγουν την ένταξη τους στο ενι­αίο επικουρικό (ΕΤΕΑ) αφορά και άλλους φορείς που καταβάλλουν επικουρική σύνταξη ή εφάπαξ που σήμερα είναι εκτός ΕΤΕΑ. Πρόκει­ται για κλάδους και λογαριασμούς που λειτουργούν εντός Οργανισμών του Δημοσίου, όπως ο κλάδος πρό­νοιας των υπαλλήλων του ΟΓΑ, του υπουργείου Εσωτερικών, το Ταμείο Αρωγής προσωπικού ΟΤΕ, αλλά και το Ταμείο που χορηγεί εφάπαξ στους υπάλληλους της Βουλής. 

Ίδια τύχη 

Στην ίδια κατηγορία ανήκουν το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπάλ­ληλων που καταβάλλει μερίσματα, ο κλάδος πρόνοιας του Ταμείου Νο­μικών, του ΤΣΜΕΔΕ και άλλα μι­κρότερα Ταμεία που καταβάλλουν βοηθήματα σε υπαλλήλους οργανισμών του Δημοσίου (π.χ. το Ταμείο Αλληλοβοήθειας του Εθνικού Τυπογραφείου κ.ά ). Συνολικά περίπου 50 τέτοια μικρά Ταμεία που είναι διά­σπαρτα στο Δημόσιο θα μπορούν να αποφύγουν τις μεγάλες μειώσεις. 

Το παράθυρο, ωστόσο, που ανοί­γει με τη δυνατότητα μετατροπής τους σε Ταμεία ιδιωτικού δικαίου έχει κρυφές παγίδες καθώς για να αποφύγουν το μεγάλο ψαλίδι θα πρέπει να διαθέτουν επαρκή απο­θεματικά, σταθερά αυξανόμενα έσο­δα και οι συνταξιοδοτήσεις να είναι ελάχιστες. Ενώ ακόμη και αν αλλά­ξουν το δημόσιο χαρακτήρα τους, υποχρεώνονται να εφαρμόσουν τα τέσσερα κριτήρια που θα ισχύσουν από το 2015 για τον υπολογισμό όλων των επικουρικών συντάξεων, όπως αυτά περιγράφονται στην πα­ράγραφο 4 του άρθρου 42 του νόμου 4052/12! 

Η επίμαχη παράγραφος του άρ­θρου 42 του ν. 4052 -που δεν άλλαξε με το πολυνομοσχέδιο- αναφέρει ότι τα κριτήρια αυτά, που προβλέφθη­καν για να μην υπάρχουν ελλείμμα­τα, έχουν εφαρμογή και στα επικου­ρικά ταμεία που μετατρέπονται από Δημοσίου σε Ιδιωτικού Δικαίου! 

Αυτό σημαίνει ότι από το 2015, είτε πρόκειται για το ΕΤΕΑ είτε για τα Ταμεία των ενστόλων (ακόμη και αν γίνουν ιδιωτικού δικαίου) θα έχει εφαρμογή η ανά τρίμηνο οικονομι­κή τους αξιολόγηση και αν υπάρ­χουν ελλείμματα τότε θα γίνονται μειώσεις. Ενώ για τον υπολογισμό των συντάξεών τους θα μετρούν οι συνολικά καταβαλλόμενες εισφορές. Η διαφορά είναι ότι με την ένταξή τους στο ΕΤΕΑ οι μειώσεις θα εί­ναι μεγαλύτερες, ενώ με την αυτό­νομη πορεία τους μπορεί να είναι μικρότερες. 

Η εν λόγω παράγραφος δεν εξαι­ρεί λοιπόν κανένα Ταμείο, αλλά η δι­αφορά είναι ότι όσα έχουν επαρκείς πόρους και αποθεματικά θα μπο­ρέσουν να αποφύγουν τις μεγάλες περικοπές. Το κρίσιμο στοίχημα λοι­πόν είναι αν διαθέτουν αποθεματι­κά και έσοδα που να στηρίξουν τις παροχές που πληρώνουν και κυρίως αν τελικά κριθούν βιώσιμα με οικο­νομική μελέτη της Αναλογιστικής Αρχής που είναι «προαπαιτούμενο» για να μετατραπούν σε επαγγελμα­τικά ταμεία. 

Στα Ταμεία των ενστόλων για τα οποία έγινε πολύς θόρυβος και τελι­κά δόθηκε μια μεταβατική περίοδος ως τον Ιούνιο του 2015 για να συνε­χίσουν με τη σημερινή τους μορφή, προβλέφθηκε ως προς την καταβολή του εφάπαξ η «ρήτρα αξιόμαχου», η οποία όμως, όπως ανέφεραν αρμό­δια στελέχη του υπουργείου Εργα­σίας στον «Ε.Τ.» της Κυριακής, είναι δύσκολο να προσδιοριστεί στην πρά­ξη, καθώς δεν έχει να κάνει με ένα μετρήσιμο οικονομικό μέγεθος αλλά είναι ποιοτικό στοιχείο που ακόμη και η Αναλογιστική Αρχή στις συ­σκέψεις που προηγήθηκαν εν όψει κατάθεσης της τελικής τροπολογίας δεν ήξερε τι μπορεί να σημαίνει και πως μπορεί να εφαρμοστεί. 

Η ρήτρα αυτή μπήκε με στόχο να μη γίνουν μεγάλες μειώσεις στα εφάπαξ και θα συνδυαστεί, σύμ­φωνα με πληροφορίες, με το... ηθι­κό των υπηρετούντων στα Σώματα Ασφαλείας (Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική) και τις Ένοπλες Δυ­νάμεις (Στρατός, Ναυτικό, Αεροπο­ρία). Στην πράξη, δηλαδή, ακόμη και με τη μετατροπή τους σε Τα­μεία ιδιωτικού δικαίου, για να μη γίνουν μειώσεις που θα... ρίχνουν το ηθικό και θα πλήττουν το αξιό­μαχο των ενστόλων, θα μπαίνει η ρήτρα-λάστιχο και θα μετριάζει τις περικοπές. Σε διαφορετική περίπτω­ση, αν δηλαδή δεν εφευρισκόταν η «ρήτρα αξιόμαχου», υπήρχε ο κίν­δυνος μαζικών παραιτήσεων από το στράτευμα! 

Αδυναμία 

Παρότι, όμως, η ρήτρα ψηφίστηκε, ουδείς είναι σε θέση να την προσδι­ορίσει και να την εξειδικεύσει. Μά­λιστα, σε μία από τις συσκέψεις που έγιναν το προηγούμενο διάστημα στο υπουργείο Εργασίας και εξετά­στηκε η οικονομική κατάσταση των Ταμείων των ενστόλων διαπιστώ­θηκε ότι η μέση εισφορά που πληρώνουν είναι της τάξης των 50-60 ευρώ μηνιαίως, ενώ το μέσο βοή­θημα που λαμβάνουν (μηνιαίο μέ­ρισμα) είναι 90 με 110 ευρώ. Αυτό σημαίνει μια αναπλήρωση άνω του 70%, όταν σε άλλα Ταμεία με ελλείμματα τα μεγέθη είναι αντιστρόφως ανάλογα, δηλαδή οι ασφαλισμένοι πληρώνουν περισσότερα και παίρ­νουν λιγότερα! 

Το μεγάλο ποσοστό αναπλήρω­σης είναι η κύρια αιτία που οι εν λόγω φορείς είναι ελλειμματικοί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις για να έρ­θουν σε ισορροπία τα Ταμεία των ενστόλων θα έπρεπε να γίνουν μει­ώσεις άνω του 35% στο εφάπαξ και άνω του 20% στα μερίσματα, όμως κάτι τέτοιο θα έπληττε το αξιόμαχο των υπηρετούντων αξιωματικών και υπαξιωματικών στις Ένοπλες Δυνάμεις και στα Σώματα Ασφα­λείας κι έτσι μπήκε η «ρήτρα αξιό­μαχου» για να είναι μικρότερες οι περικοπές. 

Στην πράξη λοιπόν αντί να γί­νουν μειώσεις της τάξης του 35%, θα επιχειρηθεί να είναι πολύ μικρό­τερες. Ωστόσο, η περίφημη ρήτρα θα ισχύσει μόνο για τους κλάδους εφάπαξ των ενστόλων, ενώ για τα Μετοχικά τους Ταμεία, όπως και για το Μετοχικό Ταμείο των δημοσίων υπαλλήλων, θα ισχύσει κανονικά η ρήτρα του μηδενικού ελλείμματος που ισχύει για όλα τα άλλα επικου­ρικά ταμεία, ανεξάρτητα από το αν μετατραπούν σε ιδιωτικού δικαίου. Η πρώτη εφαρμογή της ρήτρας για τα ελλείμματα των Μετοχικών Τα­μείων Δημοσίου και ενστόλων θα γίνει μέχρι τις 30 Νοεμβρίου, αφού προηγηθεί ως το τέλος Οκτωβρίου η απόφαση του υπουργείου Εργασίας. Και αν δεν μετατραπούν σε επαγ­γελματικά ταμεία ως τις 30 Ιουνίου του 2015, τότε από 1ης/7/2015 πάνε υποχρεωτικά στο ΕΤΕΑ. 

Νέες αλλαγές από Νοέμβριο 

Πέραν αυτών, από τον Ερχό­μενο Νοέμβριο έρχονται και νέες αλλαγές σας επικουρικές συντάξεις όλων των Ταμείων. Η μείωση κατά 5,2% που έγινε τον Ιούλιο στις επικουρικές που καταβάλλει το ΕΤΕΑ σε 1,1 εκατ. συνταξιούχους του ΙΚΑ, του Δημοσίου των ΔΕΚΟ και των τραπεζών, είναι η πρώτη δόση εφαρμογής της ρήτρας για το μηδενισμό του ελλείμματος του 2014. Εντός του Οκτωβρίου θα γίνει νέα εκτίμηση του ελλείμματος του ΕΤΕΑ και αν το Ταμείο δεν κα­ταφέρει να μηδενίσει το άνοιγ­μα των 170 εκατ. ευρώ που έχει υπολογίσει για φέτος στον επίσημο προϋπολογισμό του, τότε θα αποφασιστεί νέα μεί­ωση. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για μια μείωση που δεν θα υπερβαίνει το 3,5%, καθώς με το 5,2% εξοικονομήθηκαν περί τα 90 εκατ. ευρώ από το έλλειμμα των 170 εκατ. ευρώ. 

Με τη διάταξη του πολυ­νομοσχεδίου -η ψήφιση του οποίου ήταν προαπαιτούμενο από την τρόικα για να επιτρέ­ψει την εκταμίευση της υποδόσης του 1δισ. ευρώ- μειώσεις έρχονται και στα υψηλά εφά­παξ των υπαλλήλων της Βου­λής. Το Ταμείο τους μπαίνει και αυτό στην ίδια κατηγορία με τους υπόλοιπους φορείς πρόνοιας και μόνο αν απο­φασίσουν οι υπάλληλοι της Βουλής να το μετατρέψουν σε «ιδιωτικού δικαίου» μπορεί να μετριάσουν τις περικοπές. 

Στην πράξη, και σύμφωνα με τη διάταξη, το εφάπαξ των υπαλλήλων της Βουλής θα υπολογιστεί με τον ίδιο τρόπο που υπολογίζεται για τους δη­μοσίους υπαλλήλους, δηλαδή χωρίς περικοπές για όσους έχουν αποχωρήσει ως τις 30 Αυγούστου του 2013 και περιμένουν το βοήθημα και με μειώσεις για τις αποχωρήσεις από τον Σεπτέμβριο του 2013 και μετά. 

(ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ-10/08/2014)