Κρίσιμο ραντεβού στην Πόλη για Σαμαρά - Ερντογάν

► Τα μεγάλα αγκάθια στις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας που παραμένουν δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για την επίσκεψη του πρωθυπουργού στη γειτονική χώρα. 

Μέσα σε σκηνικό έντασης, που δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιο­δοξίας για ουσιαστική πρόοδο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, συνέρχεται αύριο στην Κωνσταντινούπολη το Ανώτα­το Συμβούλιο Συνεργασίας. Στο κλίμα αυ­τό ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τα­ξιδεύει στη γειτονική χώρα γνωρίζοντας πολύ καλά ότι δεν μπορεί να προσδοκά θετικά αποτελέσματα από τη συγκεκρι­μένη συνεδρίαση. Το σκηνικό, πάντως, που διαμορφώνεται το τελευταίο χρονι­κό διάστημα περισσότερο σε ένταση πα­ραπέμπει παρά σε επικείμενη συνεδρία­ση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασί­ας των δύο χωρών, υπό την προεδρία μά­λιστα των πρωθυπουργών Αντώνη Σαμαρά και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν....

Η πρώτη συνεδρίαση 

Υπενθυμίζεται ότι στην πρώτη συνεδρί­αση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνερ­γασία η παρέλαση 300 Τούρκων αξιω­ματούχων και οικονομικών παραγόντων συνοδεύτηκε από δυνατές τυμπανοκρουσίες σε ζητήματα «χαμηλής» πολι­τικής, που δεν κατάφεραν πάντως να καλύψουν τα γνωστά φάλτσα, τα αγκάθια στα διμερή θέματα. 

Τόσο οι παραβιάσεις του ελληνικού FIR από τουρκικά μαχητικά και των χω­ρικών υδάτων από τουρκικές φρεγάτες και κορβέτες όσο και η εμμονή στις πάγι­ες θέσεις της Άγκυρας, όπως στο θέμα της υφαλοκρηπίδας (διμερή» διαπραγμάτευ­ση, όχι προσφυγή στη Χάγη) δείχνουν ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος μέχρι να γί­νει τα Αιγαίο «θάλασσα που ενώνει». 

Την ίδια ώρα, ανοιχτά παραμένουν πολλά θέματα που κρατούν στάσιμες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Εκτός από το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και των πα­ραβάσεων - παραβιάσεων του ελληνικού εθνικού εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων, «αγκάθι» παραμένει στις σχέσεις των δύο χωρών το casus belli της τουρκικής Εθνοσυνέλευσης για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια από τα 6 που είναι σήμερα, αλλά και η επί της ουσίας επέκταση αυτού και στο θέμα της ανακήρυξης της ελληνικής ΑΟΖ από την κυβέρνηση. Σε αυτά τα θέματα, αν προστεθούν και άλλα, όπως οι υπερπτήσεις τουρκικών μαχητικών πάνω από ελ­ληνικά νησιά, το Κυπριακό και το θέμα της θεολογικής Σχολής της Χάλκης, είναι φα­νερό ότι οι σχέσεις των δύο χωρών πολύ δύσκολα μπορεί να βελτιωθούν ουσιαστικά και όχι λεκτικά. 

Υπενθυμίζεται ότι το πρώτο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας πραγματοποι­ήθηκε στην Αθήνα στις 14 Μαΐου 2010. Έκτοτε η Τουρκία, διαβλέποντας μια συ­γκρατημένη στάση της ελληνικής πλευράς για το δεύτερο συμβούλιο, κατέβαλε κά­θε προσπάθεια για να υλοποιήσει τον διακαή πόθο της, επιστρατεύοντας πρόσφατα ακόμη και τον πρώην πρωθυπουργό Γιώρ­γο Παπανδρέου, ο οποίος σε συνέντευξη από την Κωνσταντινούπολη αναφέρθηκε στη σχετική επιθυμία του κ. Ερντογάν. 

Στο πρώτο συμβούλιο υπεγράφησαν 11 κοινές διακηρύξεις, δύο πρωτόκολλα συνεργασίας, μία συμφωνία και εφτά μνη­μόνια για τη συνεργασία των υπουργεί­ων Εξωτερικών, για τουρισμό, πολιτισμό, ενεργεία επενδύσεις, προώθηση οικονο­μικής και επιχειρηματικής συνεργασίας, τυποποίηση, τράπεζες, σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές, παιδεία, τεχνολο­γία, πρακτορεία ειδήσεων. Ένα εντυπωσιακό, πράγματι, έργο στους τομείς της λε­γόμενης «χαμηλής πολιτικής», κυρίως βέ­βαια σε επίπεδο διακηρύξεων. 

Συνεργασία στον τουρισμό 

Ειδικότερα, από το ευρύ φάσμα των συμ­φωνιών ξεχωρίζει η κοινή διακήρυξη του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Τουρισμού για συνεργασία, με στόχο την από κοινού προώθηση τουριστικού προϊ­όντος στην αγορά της Κίνας. Στο πλαίσιο αυτό προωθείται η σύνδεση των νησιών του ανατολικού Αιγαίου με τα τουρκικά παράλια σε τουριστικό πακέτο, το οποίο θα προσελκύσει τουρίστες από την ανα­δυόμενη κινεζική αγορά. 

Η κοινή διακήρυξη για ζητήματα πα­ράνομης μετανάστευσης και οργανωμέ­νου εγκλήματος από τα αρμόδια υπουρ­γεία Ελλάδας - Τουρκίας έφερε την υπό­σχεση της Άγκυρας για τη δημιουργία ει­δικού κέντρου υποδοχής σε λιμάνι της Σμύρνης. 

Μνημόνιο ενέργειας 

Σημαντικό πρέπει να θεωρείται και το μνημόνιο κατανόησης μεταξύ των υπουρ­γείων Ενέργειας των δύο χωρών για συνεργασία στον νευραλγικό αυτόν τομέα. Μάλιστα τότε ο κ. Ερντογάν δεν παρέλει­ψε να προωθήσει την τουρκική επιδίωξη να καταστεί η χώρα του ενεργειακός κόμ­βος, ο οποίος όμως δεν λειτουργεί ως τράνζιτ αλλά ως πάροχος ενέργειας σε τρίτες χώρες, με ενεργειακούς πόρους από τον Καύκασο. 

Προσανατολισμένος πάντα σε αυτόν τον εθνικό στόχο, ο Τούρκος πρωθυπουρ­γός έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην προώ­θηση συνεργασίας στον αγωγό φυσικού αερίου μη ρωσικής προέλευσης που διέρ­χεται από τουρκικό και ελληνικό έδαφος με τελικό προορισμό την ιταλική αγορά. 

Η ισορροπία δυνάμεων με φόντο την ΑΟΖ και τα παιχνίδια πολέμου! 

OI ΣΧΕΔΟΝ καθημερινές προκλήσεις της Τουρκίας στον εναέριο και τον θαλάσσιο χώρο του Αιγαίου, αλ­λά και ευρύτερα της νοτιοανατολικής Μεσογείου με αφορμή τις υποθαλάσσιες έρευνες εντός της ΑΟΖ της Κύπρου, αλλά και την πιθανή ανακήρυξη της ελληνι­κής ΑΟΖ πυκνώνουν τα σύννεφα στο τρίγωνο Αθήνα - Άγκυρα - Λευκωσία. 

Τα δεδομένα αυτά δημιουργούν «παιχνίδια πολέμου» στο Αρχιπέλαγος κάτι που προβληματίζει τόσο την πολιτική όσο και την στρατιωτική ηγεσία του υπουρ­γείου Εθνικής Άμυνας, οι οποίες προετοιμάζονται για παν ενδεχόμενο. Άλλωστε, για την Ελλάδα η κρίση του Ι996 γύρω από το σύμπλεγμα των βραχονησίδων Ίμια αποτέλεσε σημείο αναφοράς. Η ωμή τουρκική αξίωση επί εδάφους της ελληνικής επικράτειας οδήγησε σε ριζικές αλλαγές στο στρατιωτικό πλέγμα της χώρας. Έτσι, σχεδιάστηκε μια νέα, πιο ευέλικτη δομή, εκπο­νήθηκαν μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα εξοπλι­στικά προγράμματα, ενώ στρατιωτική διπλωματία» και το δόγμα επιχειρήσεων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων (ΕΕΔ) προσαρμόστηκαν ανάλογα. 

Η υλοποίηση των δύο προηγουμένων ΕΜΠΑΕ (1996-2000 και 2001-2005), σε συνάρτηση με το ότι η Τουρκία παρουσίασε μείωση του ρυθμού εξοπλι­σμών λόγω σοβαρότατων οικονομικών προβλημά­των, τα οποία πλέον μεταφέρθηκαν στη χώρα μας, εί­χε ως αποτέλεσμα η εξοπλιστική ψαλίδα μεταξύ Ελλά­δας και Τουρκίας να μειωθεί (ποσοτικά και ποιοτικά) σημαντικά προς όφελος της χώρας μας. 

Στο πλαίσιο αυτό, σήμερα η «κυριακάτικη δημο­κρατία» θα επιχειρήσει μια προσεκτική ματιά στην ισορροπία δυνάμεων Ελλάδας - Τουρκίας, χωρίς ακρότητες και εξάρσεις, αλλά με νηφαλιότητα και ουσιαστική προσέγγιση. 

O καταλυτικός ρόλος του Στρατού και οι ακυρώσεις εξοπλισμών από την Άγκυρα 

ΜΠΟΡΕΙ ο ρόλος της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού να είναι σημαντικός, ιδι­αίτερα στο επιχειρησιακό περιβάλλον του Αιγαίου, ωστόσο η συμβολή του Στρατού Ξηράς μπορεί να αποδειχτεί καταλυτική σε μια πολεμική σύρραξη. 

Τεθωρακισμένα 

■ Ελλάδα: Η σημαντικότερη εξέλιξη για την Ελλά­δα είναι η επιτυχημένη ολοκλήρωση των διαδικα­σιών επαναδιαπραγμάτευσης της σύμβασης για την προμήθεια 170 Leopard-2HEL. Πρόκειται για ένα άρμα μάχης σύγχρονο, που δεν διαθέτει η τουρκική πλευρά. 

■ Τουρκία: Οριστική τελικά είναι η ακύρωση του προγράμματος συμπαραγωγής 1.000αρμάτων μάχης νέας γενιάς. Στην παρούσα φάση επιδιώκεται η ανάπτυξη εγχώριας σχεδίασης σε συνεργασία με χώρα του εξωτερικού. Επαφές υπάρχουν με το Πακιστάν, τη Σλοβακία και τη Νότιο Κορέα Η αρχική απαίτηση είναι της τάξεως των 250 αρμάτων μάχης, με έναρ­ξη παραγωγής το 2013 και συνολικό κόστος 2,5 δισε­κατομμύρια δολάρια. 

Ελικόπτερα 

■ Ελλάδα: Σημαντικότερη εξέλιξη είναι η απόφα­ση της χώρας μας για την προμήθεια 20 μεταφορικών ελικοπτέρων ΝΗ-90, καθώς και επιπλέον 12 επιθετικών ελικοπτέρων Apache Longbow. 

■ Τουρκία: Ακυρώθηκε τελικά το φιλόδοξο πρό­γραμμα για την προμήθεια 145 επιθετικών ελικοπτέρων σε τρία στάδια. Πλέον η Τουρκία προσανατολίζεται στην προμήθεια 91 επιθετικών ελικοπτέρων απευθείας από τη γραμμή παραγωγής του εξωτερικού, έτσι ώστε να περιοριστεί το τελικό κόστος. Στον τομέα των μεταφορικών ελικοπτέρων η Άγκυρα ανακοίνωσε την ακύρωση του προγράμματος προμήθειας επτά ελικο­πτέρων μεγάλης μεταφορικής ικανότητας τύπου CE - 53Ε Super Stallion. 

Τα 204 σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη έχουν απέναντι τους 211 με ημισέληνο 

ΜΕΤΑ την ενίσχυση των τελευταί­ων ετών ο αεροπορικός συσχετισμός ισχύος στο Αιγαίο αλλάζει υπέρ της Ελλάδας: Από το καλοκαίρι του 2004 η αναλογία 1:1,92 υπέρ της Τουρκίας στα σύγχρονα μαχητικά αεροσκάφη περιορίστηκε σήμερα αισθητά (1:1,1). Και αυτό γιατί ενσωματώθηκαν πρό­σφατα τα 30 νέα Advanced F-16 Block 52 plus. Πλέον, 204 ελληνικά σύγ­χρονα μαχητικά αεροσκάφη θα κλη­θούν να αντιμετωπίσουν 211 τουρκικά. Ωστόσο, από το 2015 και μετά, όταν θα αρχίσουν να εντάσσονται στην τουρκική πολεμική αεροπορία τα μαχητικά JSF, αυτή η ισορροπία θα αλλάξει πάλι εις βάρος της χώρας μας και ενδεχομένως δραματικά. 

Παράλληλα, με αριθμητική απο­κατάσταση, τα νέα F-16 προσφέρουν στην Ελλάδα βέβαιο τεχνολογικό πλεονέκτημα καθώς τα Block 52 plus είναι μακράν καλύτερα των κορυφαί­ων τουρκικών F-16 Block 50. Εάν στα ελληνικά F -16 Block 52 plus προστε­θούν και τα 25 Mirage 2000 -5 Mk2, τα οποία και αυτά είναι ικανότερα από τα τουρκικά Block 50, τότε η αναλογία διαμορφώνεται σε 1:1. 

Σε ό,τι αφορά τα σχέδια για το μέλ­λον, η Πολεμική Αεροπορία επιθυμεί την αγορά ενός νέου μαχητικού αερο­σκάφους με τα Eurofighter - Typhoon (Γερμανία), F-35 Joint Strike Fighter ( ΗΠΑ), Rafale (Γαλλία). Gripen (Σουηδία) και Sukhoi (Ρωσία) να εί­ναι υποψήφια, με κάποια από τις βελ­τιωμένες εκδόσεις του Su-27. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν φαίνεται εφικτό, κα­θώς τα οικονομικά προβλήματα της χώρας δεν αφήνουν περιθώρια για νέες αγορές. 

Παράλληλα με την προμήθεια νέ­ων μαχητικών η Ελλάδα φαίνεται να ισορροπεί με την Τουρκία και στον το­μέα των αεροπορικών όπλων. Τα τε­λευταία χρόνια η χώρα μας προχώ­ρησε στην ενίσχυση των αποθεμάτων της σε σύγχρονα βλήματα αερομαχί­ας και προσβολής, βλήματα πάντως τα οποία διαθέτει και η Τουρκία. 

Οι ελληνικές προμήθειες, ωστόσο, οι οποίες αναμένεται να βελτιώ­σουν το ποιοτικό ισοζύγιο υπέρ της χώρας μας, είναι η απόφαση για την προμήθεια 200 βλημάτων MICA, 350 IRIS –Τ, 70 βλημάτων AFDS και 50 SCALP-EG. 

Από την πλευρά της η Τουρκία συμμετέχει στο πολυεθνικό πρόγραμμα F-35Α/Β/C Joint Strike Fighter ως συνέταιρος στο Επίπεδο - 3 με στόχο την προμήθεια 150 μαχητικών. Κατά τα λοιπά, σε εξέλιξη βρίσκεται το πρόγραμμα, συνολικού ύψους 5 δισεκα­τομμυρίων δολαρίων, αναβάθμισης και των 211 F-16 C/D Block-30/-40/- 50D Fighting Falcon που διαθέτει σε επίπεδο ανάλογο με τα F-16 C/D Block 52 plus Fighting Falcon της Π.Α. Επίσης προγραμματίζεται η αγορά 24 εκσυγχρονισμένων F-4Ε Phantom II από το Ισραήλ και ο εκσυγχρονισμός άλλων 66 μαχητικών F-4Ε Phantom II και RF-4Ε Phantom II στο επίπε­δο F-4Ε Terminator 2020. 

Το στοίχημα της υπεροχής πάνω και κάτω από το Αιγαίο 

ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ «θερ­μού επεισοδίου» ή ακόμα και πολεμικής σύγκρουσης, οι ναυτικές δυνάμεις θα κληθούν να αναλάβουν μια σειρά από επιχειρήσεις: προσβολή στόχων επιφα­νείας, αντιαεροπορική κά­λυψη και θαλάσσια προ­στασία σε αμφίβιες δυνά­μεις, περιπολία κ.λπ. 

Είναι δεδομένο ότι στην κλειστή θάλασσα του Αι­γαίου η εξασφάλιση ναυτι­κής υπεροχής σημαίνει αυ­τόματα και έλεγχο του Αρ­χιπελάγους και ευχέρεια κατάληψης νήσων ή βρα­χονησίδων. 

Για τον λόγο αυτόν η Ελλάδα και η Τουρκία έχουν επενδύσει στη ναυ­τική τεχνολογία με στόχο το τακτικό πλεονέκτημα ως προς τον αντίπαλο. 

Υποβρύχιος στόλος 

■ Ελλάδα: Τα σοβαρά προβλήματα του προγράμ­ματος ναυπήγησης των τεσσάρων υποβρυχίων τύ­που U-214/1.700 κλάσης «Παπανικολής» για το Πο­λεμικό Ναυτικό (Π.Ν.) παραμένουν. Σε εκκρεμότη­τα παραμένει την ίδια ώρα το ζήτημα των 51 τορπιλών. Την ίδια ώρα σταμάτησε με την ολοκλήρωση των εργα­σιών στο πρώτο υποβρύχιο το πρόγραμμα αναβάθμι­σης των τεσσάρων υποβρυ­χίων τύπου U-209/1.200 κλάσης «Ποσειδών». 

■ Τουρκία: Μόνη εξέλιξη για την Τουρκία αποτελεί η παράδοση του πρώτου και ομώνυμου υποβρυχίου τύ­που U-209Τ2/1.400 κλά­σης «Gur». Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η ναυπή­γηση των τριών άλλων υπο­βρυχίων της κλάσης. 

Σκάφη επιφανείας 

■ Ελλάδα: Στις 18 Ιουλί­ου 2003 παροπλίστηκε και αποσύρθηκε το τέταρτο και τελευταίο αντιτορπιλικό τύπου Charles F. Adams. Με τη συγκεκριμένη από­συρση το Π.Ν. έμεινε χωρίς αντιαεροπορική άμυνα περιοχής. 

Πλέον το Π.Ν. προσα­νατολίζεται στη ναυπήγη­ση αριθμού φρεγατών με εξοπλισμό αντιαεροπορι­κής άμυνας περιοχής, πρό­γραμμα που είναι πρώτο στις εξοπλιστικές προτε­ραιότητες των ΕΕΔ. Έτσι στο Π.Ν. υπηρετούν πλέον 14 φρεγάτες, εκ των οποί­ων τέσσερις τύπου ΜΕΚΟ -200ΗΝ Mod.3 και 10 τύ­που Standard. 

Στον τομέα των Σκαφών Κατευθυνόμενων Βλημά­των (ΣΚΒ) ομαλά ολοκλη­ρώθηκε το πρόγραμμα ναυ­πήγησης των πέντε ΣΚΒ τύπου Super Vita σχεδία­σης Vosper Thornycroft, ενώ λόγω προβλημάτων των Ναυπηγείων Ελευσί­νας έχει κολλήσει το πρό­γραμμα των επιπλέον δύο σκαφών. 

■ Τουρκία: Για την Τουρκία η σημαντικότερη εξέ­λιξη αφορά το πρόγραμμα MilGem, το οποίο αναμένεται να αποδώσει (εφό­σον ολοκληρωθεί στο σύνολο του) 12 υπερσύγχρο­να πλοία επιπέδου κορβέτας (οκτώ, με οψιόν για επιπλέον τέσσερα). Ήδη πριν από λίγες ημέ­ρες παραδόθηκε το πρώ­το σκάφος, με τα υπόλοιπα πλοία να ακολουθούν έως το 2020-2025. Το πλοίο έχει μήκος 90 μέτρα, εκτό­πισμα 1.600 τόνους, πλή­ρωμα 80 ατόμων και μέγι­στη διατηρούμενη ταχύ­τητα 25 κόμβους. Με την υιοθέτηση του προγράμ­ματος MilGem φαίνεται ότι το πρόγραμμα Turkish Frigate-2000 εγκαταλεί­πεται οριστικά.

(Εφ. Δημοκρατία-03/3/2013)