Αλήθειες και μύθοι για την ΑΟΖ

► Οι γείτονες, με πρώτη την Τουρκία, δεν δέχονται την οριοθέτηση καμίας θαλάσσιας ζώνης με βάση τους κανόνες του Δικαίου της θάλασσας. 

Πληροφορίες που όλο και πληθαίνουν αποκαλύπτουν την πρόθεση της κυβέρνησης να ανταποκριθεί στο «λαϊκό αίσθημα» και στις παραινέσεις ειδικών και μη και να αναλάβει κάποια πρωτοβουλία για την ανακήρυξη ΑΟΖ. Η...
μυθολογία γύρω από την ΑΟΖ προκαλεί την εντελώς λανθασμένη εντύπωση ότι θα αρκούσε η ανακήρυξη της για να βρεθεί το μαγικό κλειδί για την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της χώρας. Ορισμένοι επικαλούνται, μάλιστα, την ιστορική απόφαση του Τάσσου Παπαδόπουλου να ξεκινήσει τη διαδικασία ανακήρυξης της ΑΟΖ, παραβλέποντας, φυσικά, ότι το «τρυπάνι» στην Κύπρο μπήκε μόνον όταν υπήρξε οριοθέτηση με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. 

Η οριοθέτηση της ΛΟΖ θα ήταν σαφώς προτιμότερη, καθώς αφορά εκτός από την υφαλοκρηπίδα και τα υπερκείμενα ύδατα. Σε ό,τι αφορά την ΑΟΖ, τα δικαιώματα κτώνται με την οριοθέτηση με τους γείτονες, ενώ για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων του βυθού αρκεί η υφαλοκρηπίδα, η οποία δεν απαιτεί ανακήρυξη. Υφαλοκρηπίδα υπάρχει χωρίς την ΑΟΖ, αλλά δεν υπάρχει ΑΟΖ χωρίς υφαλοκρηπίδα. Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το δίλημ­μα «υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ», αλλά το γεγονός ότι οι γείτονες, με πρώτη την Τουρκία, δεν δέχονται την οριοθέτηση καμίας θαλάσσιας ζώνης με βάση τους κανόνες του Δικαίου της Θάλασσας, επιδιώκοντας οριοθέτηση με βάση τις αρχές της αναλογικότητας και της ευθυδικίας. 

Η ανακήρυξη ΑΟΖ συνεπώς δεν υπερπηδά τον σκόπελο της συμφωνίας οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας με τις άλλες παράκτιες χώρες, συμπεριλαμβανο­μένης και της Τουρκίας, με την οποία συνομιλούμε επί του θέματος με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από το 1975, ενώ αντιθέτως μπορεί να οδηγήσει σε δύσκολες και υψηλού ρίσκου διμερείς διαπραγματεύσεις (όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας), που θα αφορούν όμως πλέον και τα κυριαρχικά δικαιώματα επί της υφαλοκρηπίδας. 

Ας προχωρήσουμε, λοιπόν, προς το παρόν στον δρόμο που έχει ανοίξει για τις έρευνες στο Ιόνιο και νότια της Κρήτης και σε περιοχές που αναμφισβήτητα ανήκουν στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Εκεί όπου μπορούμε να ασκήσουμε τα κυριαρχικά μας δικαιώ­ματα και να εκμεταλλευθούμε φυσικούς πόρους χωρίς διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα και χωρίς συμφωνίες οριοθέτησης με τους ούτως η άλλως «επεκτατικούς» και απρόθυμους γείτονες. Και κυρίως ας αποκρούσουμε τον πειρασμό να εκφυλίσουμε με μια εικονική ανακήρυξη την ΑΟΖ σε πλαστική χάντρα για τους ιθαγενείς… 

Νίκος Μελέτης 

(Έθνος-04/1/2013)