SOUTH VS TURKISH STREAM

ΜΙΑ ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ 

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 

Σε μείζονα, αρνητική για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, στρατηγική μεταβολή οδηγείται το περιβάλλον στην περιοχή μας σε ό,τι αφορά στους αγωγούς αερίου. Η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί πολύ γρήγορα στην κατεύθυνση της Σόφιας, των Βρυξελλών και της Μόσχας, διερευνώντας την πιθανότητα να αποτρέψει, έστω και την υστάτη, αυτή την εξέλιξη. 

Αντιμέτωπη με τις κωλυσιεργίες και τα διαρκή εμπόδια από Βουλγαρία και Βέλγιο, η Ρωσία αποφάσισε...
να εγκαταλείψει το σχέδιο του αγωγού αερίου South Stream, που επρόκειτο να διοχετεύσει το ρωσικό αέριο μέσω της Μαύρης Θάλασσας και της Βουλγαρίας στην Ευρώπη. Ο αγωγός αυτός ήταν μια ελληνική πρόταση της κυβέρνησης Καραμανλή, που όμως εγκαταλείφθηκε ουσιαστικά κι από αυτήν ακόμα μετά την πρώτη πίεση των ΗΠΑ. 

Στη θέση του South Stream θα κατασκευαστεί ο Turkish Stream, που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Τουρκία υποθαλασσίως, μέσω της Μαύρης Θάλασσας, και θα το φέρνει κοντά στα ελληνικά σύνορα, όπου θα το αποθηκεύει. Αυτό δίνει τη δυνατότητα περαιτέρω μεταφοράς του μέσω του ελληνικού εδάφους, προοπτική προτιμητέα για την Αθήνα, που δεν αρκεί όμως για να αντικαταστήσει τη μείζονα στρατηγική αναβάθμιση της Άγκυρας και την απώλεια των πολύ μεγάλων στρατηγικών κερδών αν γινόταν δυνατή η κα­τασκευή του South Stream με την αρχική του χάραξη μέσω Θράκης - όπως και του παράλληλου πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη εξάλλου. 

Η ίδια, άλλωστε, η πρόταση για τον αγω­γό South Stream γεννήθηκε ως αντίδρα­ση στην επιδίωξη της Gazprom, ήδη από το 2006, να κατασκευάσει από τότε τον Turkish Stream. Πρακτικώς, αυτό θα σήμαινε ότι ο κύριος όγκος του ενεργειακού εφοδιασμού της Ελλάδας θα περνούσε από την Τουρκία. (Αυτό θα γίνει και τώρα με την προσθήκη του Turkish Stream στον TAP από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας.) 

Πόσο λογικό είναι να βάζουμε όλο τον ενεργειακό μας εφοδιασμό στα χέρια μιας χώρας, για την άμυνα από την οποία ξο­δεύουμε τον μισό μας προϋπολογισμό, κα­τέχει τη μισή Κύπρο, μας απειλεί στο Αιγαίο και με την οποία έχουμε ένα εξαιρετικά αρ­νητικό ιστορικό συγκρούσεων, ανταγωνι­σμού και πολέμων στις διμερείς σχέσεις μας; Μακάρι να μεταβληθεί αυτή η κατάσταση, αλλά δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε ως γεγονός μια ευχή. Ούτε, άλλωστε, προς όφελος της Ευρώπης και της Ρωσίας είναι να εξάγεται το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, μάλλον πρόκειται για ένδειξη γεωπολιτικής ανωμαλίας. 

Η εγκαταλειφθείσα ιδέα στο προσκήνιο 

Το 2006 ο γράφων πρώτος υποστήριξε, από τον Κόσμο του Επενδυτή, την ιδέα δη­μιουργίας ενός αγωγού που θα παρακά­μπτει και την Ουκρανία (λόγω των γνωστών προβλημάτων και της δυνατής αντιρωσικής χρήσης της) και την Ελλάδα, του South Stream δηλαδή. Στρατηγικά, ο αγωγός θα ήταν το νότιο ισοδύναμο του Nord Stream, που συνδέει, μέσω της Βαλτικής, Γερμανία και Ρωσία, ανεξαρτητοποιώντας τη σχέση των δύο χωρών από τις χώρες της Ανατολι­κής Ευρώπης. Την ιδέα υποστήριξαν πολύ ενεργά ο Πρόεδρος Κάρολος Παπούλιας και ο τότε Ρώσος πρέσβης, ο εξαιρετικά δυναμικός Αντρέι Βντόβιν, και έγινε τελικά επίσημη πολιτική των κυβερνήσεων Καρα­μανλή και Πούτιν και της προσέγγισης Ελ­λάδας και Ρωσίας - μιας μεγάλης πολιτικής που εγκαταλείφθηκε άδοξα και πρόωρα. 

Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν σήμερα δυ­νατότητες να ανακληθεί η απόφαση των Ρώσων, αξίζει όμως να το δοκιμάσει άμεσα η νέα ελληνική κυβέρνηση, επιδιώκοντας ταυτόχρονα μια χάραξη του South Stream, μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδας, παράλληλη προς την πορεία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη -που επίσης είναι σκό­πιμο να πραγματοποιηθεί. 

Βεβαίως, ο φόβος των ελληνικών ηγεσιών είναι, διαχρονικά, η ενόχληση του υπερατ­λαντικού παράγοντα. Γιατί όμως μπορεί η Τουρκία να κάνει αυτά τα σχέδια και απα­γορεύονται στην Ελλάδα; Έχει κάτι να κερ­δίσει η Αθήνα υποκύπτοντας διαρκώς στα desiderata της Ουάσιγκτον και του Βερολί­νου; Γιατί μέχρι τώρα αυτό που εισπράξαμε για την ευπείθειά μας ήταν οικονομικός πόλεμος από τους Ευρωπαίους, πιέσεις σε Κύπρο και Αιγαίο από τις ΗΠΑ, βλέποντας την Άγκυρα να καταλαμβάνει τον χώρο που εγκαταλείπουμε και οδηγούμενοι σε πρωτοφανή στρατηγική - διπλωματική ασφυξία. 

Το ζήτημα με τους αγωγούς και το όλο πλέγμα σχέσεων με τη Ρωσία δεν αφορά, εξάλλου, μόνο στα οικονομικά, αλλά και στα προβλήματα ασφαλείας της Ελλάδας. Επί παραδείγματι, οι αγωγοί μέσω της Θράκης συνιστούν αμυντική ασπίδα της. Η ευρύτερη σχέση με τη Ρωσία μπορεί, άλλωστε, να εξελιχθεί και προς την κατεύ­θυνση μείζονος αύξησης της ελληνικής στρατιωτικής - στρατηγικής ισχύος έως και παροχής μιας αμυντικής ασπίδας. 

Δεν είναι δυνατόν η γείτων Τουρκία, μέ­λος κι αυτή του ΝΑΤΟ, να κάνει τόσες συ­νεργασίες με τη Μόσχα να μην εφαρμόζει κυρώσεις, να αναβαθμίζει παντοιοτρόπως τις σχέσεις της και εμείς να περιοριζόμα­στε, αν και σε κατάσταση καταστροφής, στον ρόλο του «καρπαζοεισπράκτορα». Όλα αυτά πρέπει να τα σκεφτεί και να τα αντιμετωπίσει γρήγορα η νέα κυβέρνηση. Η αποκατάσταση, άλλωστε, της στοιχειώ­δους εθνικής κυριαρχίας σημαίνει να απο­κτήσουμε έναν βαθμό ελευθερίας και στην εξωτερική και αμυντική μας πολιτική. 

konstantakopoulos.blogspot.com 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-12/02-18/2/2015)