Η προσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας

0Ι ΗΠΑ πίεσαν την ισραηλινή κυβέρνηση να ζητήσει δημοσίως συγγνώμη από την τουρκική (συγγνώμη συνοδευόμενη από αποζημιώσεις), ώστε να δημιουργηθεί αρραγές ισχυρό μέτωπο στην Εγγύς Ανατολή έναντι του Ιράν πρωτευόντως και της Συρίας δευτερευόντως. Το Ισραήλ, υπό την πίεση της ολοκλήρωσης του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος, επιζητεί την αμερικανική ασπίδα, αλλά οι ΗΠΑ επιδιώκουν την ισχυροποίηση της ασπίδας αυτής με τη σύμπραξη της Τουρκίας.... 

Οπότε, η αμερικανική επιθυμία εκπληρώθηκε και τα δύο κράτη, που είχαν στο πρόσφατο παρελθόν ανταλλάξει βαρύτατους χαρακτηρισμούς, συμφιλιώθηκαν. Τουλάχιστον, φραστικά. Διότι, επί της ουσίας, η προσέγγιση είναι δυσχερής. Οι ιστορικές, πολιτισμικές και θρησκευτικές διαφορές δημιουργούν χάσμα αλληλοκατανόησης. Το σοβαρότερο βέβαια είναι ότι οι περιφερειακές φιλοδοξίες της Τουρκίας προϋποθέτουν μια σκληρή αντι-ισραηλινή στάση. 

Αλλά και στο εσωτερικό του Ισραήλ υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις. Παράδειγμα το άρθρο του έγκριτου Ισραηλινού αρθρογράφου Efraim Inbar στην εφημερίδα «The Jerusalem Post», στις 28 Μαρτίου 2013: ο Ερντογάν χαρακτηρίζεται αντισημίτης, ενώ σύμφωνα με τον αναλυτή η Τουρκία του ΑΚΡ ακολουθεί νεο-οθωμανική πολιτική και επιδιώκει να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στη Μέση Ανατολή και στον ισλαμικό κόσμο. 

Η ΙΣΡΑΗΛΙΝΗ συγγνώμη, γράφει ο αρθρογράφος, αποτελεί μεν αμερικανική διπλωματική επιτυχία αλλά αντανακλά επικίνδυνη αμερικανική παρανόηση της Τουρκίας ως εκπροσώπου ενός «μετριοπαθούς Ισλάμ», (τα εισαγωγικά του αρθρογράφου), άποψη απίστευτα αφελής. Αφού η Τουρκία πόρρω απέχει από τις δυτικές αξίες. Περισσότεροι δημοσιογράφοι είναι φυλακισμένοι στην Τουρκία απ' ό,τι στην Κίνα, συνεχίζει ο αρθρογράφος. Επισημαίνει στη συνέχεια ότι η πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο αντιτίθεται προς τα ζωτικά συμφέροντα του Ισραήλ, η δε τουρκική πίεση στην Κύπρο αντιφάσκει στο ισραηλινό σχέδιο μεταφοράς φυσικού αερίου στην ενεργειακά διψασμένη Ευρώπη μέσω Κύπρου. Η Τουρκία βλέπει τον εαυτό της ως ενεργειακή γέφυρα προς την Ευρώπη και δεν επιθυμεί ανταγωνισμό από το Ισραήλ. Θα κάνει χρήση ακόμη και στρατιωτικής βίας για να διατηρήσει το ρόλο της στην ενεργειακή αγορά. Τέλος, ο αρθρογράφος εκτιμά άτι η συγγνώμη του Νετανιάχου και το γεγονός ότι αυτός υπέκυψε στην αμερικανική πίεση θα εκληφθεί ως αδυναμία σε μια σκληρή περιοχή, στην οποία η ισχύς αποτελεί τον κεντρικό άξονα των διακρατικών σχέσεων. 

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ, η προσέγγιση Ισραήλ-Τουρκίας έχει μάλλον βεβιασμένο και επιφανειακό χαρακτήρα και η διάρκεια της είναι αμφίβολη. Επομένως, υπάρχουν ακόμα περιθώρια για την ελληνική εξωτερική πολιτική να διασώσει και να αναθερμάνει την ελληνο-ισραηλινή συμμαχία η οποία δημιουργεί ισχυρή ενεργειακή και γεωπολιτική κοινοπραξία εκτεινόμενη από την Αδριατική έως τις ακτές της Εγγύς Ανατολής. 

ΜΕΛΕΤΗΣ Η. ΜΕΛΕΤΟΠΟΥΛΟΣ 

(ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΓΕΝΕΥΗΣ)

(ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ-05/04/2013)