Τουρκική κούρσα με αιχμή ΝΕΑ ΟΠΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

■ Ο Ερντογάν συνεχίζει την ενίσχυση της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.

■ Τα πιο κρίσιμα υποσυστήματα που η τουρκική βιομηχανία πρέπει να αναπτύξει είναι τα ραντάρ ιχνηλάτησης και καταύγασης, το σύστημα Ελέγχου Πυρός, το σύστημα ζεύξης δεδομένων, οι πύραυλοι και η ολοκλήρωση αυτών σε τρία διαφορετικά συστήματα αεράμυνας. 

Η άνοδος του Ταγίπ Ερντογάν στην ηγεσία της Τουρκίας πριν από μία δεκαετία αντιμετωπίστηκε από τους περισσότερους αναλυτές ως μια μεγά­λη απόπειρα αλλαγής της ταυτότητας της χώρας αφού ο Τούρκος πρωθυπουργός από νωρίς έδειξε ότι επιδίωκε την αναμόρφωσή της με βάση το μοντέλο που το ΑΚΡ είχε χαράξει. Αυτό που οι περισσότεροι αναλυτές δεν αντιλήφθηκαν, τουλάχιστον στα τέλη της πρώτης θητείας του Τούρκου πρωθυπουργού, ήταν το ενδιαφέρον του για την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας του ως βασικού οργάνου των γεωπολιτικών του σχεδίων να μετατρέψει την Τουρκία σε περιφερειακή δύναμη... 

Έτος ορόσημο γι΄ αυτή τη νέα πολιτική ήταν το 2005, όταν το υφυπουργείο Αμυντικής Βιομηχανίας (SSM) ανακοίνωσε τη στροφή της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας προς την ανάπτυξη νέων οπλικών συστημάτων, αντί για τη μέχρι τότε εφαρμοζόμενη πολι­τική των συμπαραγωγών. Από τότε το SSM ξεκίνησε την υλοποίηση ενός σημαντικού αριθμού εξοπλιστικών προγραμμάτων κρί­σιμων για την εθνική άμυνα της Τουρκίας, την ανάπτυξη των οποίων ανέλαβε η τουρκική αμυντική βιομηχανία. 

Τα προγράμματα αεράμυνας 

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας εξοπλιστικών προγραμμάτων είναι τα τρία προγράμματα αεράμυνας χα­μηλού και μέσου ύψους CAIHSFS, AIHSFS (στα αγγλικά T-LALADMIS) και OIHSFS (στα αγγλικά T-MALADMIS), η ανάπτυξη των οποίων ανατέθηκε το καλοκαίρι του 2011 από το SSM στην κοινοπραξία των εται­ρειών Aselsan και Roketsan. Πιο αναλυτικά, το πρόγραμμα CAIHSFS περιλαμβάνει την κατασκευή 45 ρυμουλκούμενων μονά­δων πυρός βλημάτων χαμηλού ύψους το AIHSFS την κατασκευή 45 αυτοκινουμένων μονάδων πυρός βλημάτων χαμηλού ύψους και το OIHSFS την κατασκευή τριών πυροβολαρχιών βλημάτων μεσαίου ύψους. Το κόστος για τη σχεδίαση των συστημάτων του προγράμματος CAIHSFS προσδιορίστη­κε στα 54,095 εκατ. ευρώ και κύριος ανάδο­χος ορίστηκε η Roketsan. Για τη σχεδίαση και ανάπτυξη των συστημάτων του AIHSFS προβλέπεται να δαπανηθούν 193,059 εκατ. ευρώ και 278,3 εκατ. τουρκικές λίρες (121,3 εκατ. ευρώ με την ισοτιμία του Ιουνίου του 2011). ενώ για το τρίτο πρόγραμμα το OIHSFS, προβλέπεται δαπάνη ύψους 132,1 εκατ. ευρώ και 250,7 εκατ. τουρκικές λίρες (109,3 εκατ. ευρώ με την ισοτιμία του Ιου­νίου του 2011). Κύριος ανάδοχος και για τα δύο τελευταίο προγράμματα είναι η εται­ρεία Aselsan. 

Στόχος του CAIHSFS είναι η δημιουργία ολοκληρωμένων ρυμουλκούμενων μονά­δων αεράμυνας που θα προστατεύουν στα­τικούς στόχους. Κάθε μονάδα του προγράμ­ματος CAIHSFS θα αποτελείται από ρυμουλ­κούμενες μονάδες πυρός εξοπλισμένες με βλήματα χαμηλού ύψους διασυνδεδεμένες με ένα ρυμουλκούμενο Κέντρο Ελέγχου Πυρός (εξοπλισμένο με πλήρως περιστρεφόμενο ραντάρ ιχνηλάτησης εμβέλειας 50 χλμ, ραντάρ καταύγασης με εμβέλεια 30 χλμ, καθώς και με ηλεκτρο-οπτικό παθη­τικό σύστημα ημέρας/νύχτας) και δίδυμα αντιαεροπορικά πυροβόλα των 35 χλστ. 

Αντίστοιχα το AIHSFS πρόκειται να καλύ­ψει τις ανάγκες του Τουρκικού Στρατού για την προστασία των μηχανοκίνητων μονάδων του με 45 αυτοκινούμενα τεθωρακισμένα οχήματα εξοπλισμένα με τέσσερα εγκιβωτισμένα βλήματα, τοποθετημένα επί ανακλινόμενης πλατφόρμας. Η κάθε αυτο­κινούμενη μονάδα πυρός θα διαθέτει ένα πλήρως περιστρεφόμενο ραντάρ ιχνηλάτησης εμβέλειας 50 χλμ, υποβοηθούμενο από ηλεκτρο-οπτικό παθητικό σύστημα ημέρας/νύχτας τοποθετημένο επί πτυσσόμενου βραχίονα. 

Τέλος το OIHSFS αποσκοπεί στην προστασία στόχων μεγάλης σημασίας από απειλές σε μεσαίο ύψος. Η κάθε πυροβο­λαρχία του OIHSFS αποτελείται από ένα ρυμουλκούμενο Phased Array 3D ραντάρ ιχνηλάτησης HSR Kalkan της Aselsan, με εμ­βέλεια 40-50 χλμ, αυτοκινούμενες μονάδες πυρός εξοπλισμένες με βλήματα μεσαίου ύψους και ένα όχημα Ελέγχου Αεράμυνας του συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης Διοίκησης και Ελέγχου Αεράμυνας HERIKKS (Skywatcher) της εταιρείας Aselsan. Βασικό στοιχείο και των τριών συστημάτων αερά­μυνας είναι η δυνατότητα τους να εκτοξεύουν τα βλήματα που φέρουν κατακόρυφα, επιτρέποντας την αναχαίτιση στόχων σε τόξο 360 μοιρών. 

Οι τεχνολογικές προκλήσεις 

Τα πιο κρίσιμα και τεχνολογικά δύσκολα υποσυστήματα που η τουρκική βιομηχανία καλείται να αναπτύξει είναι τα ραντάρ ιχνηλάτησης και καταύγασης, το σύστημα Ελέγχου Πυρός, το σύστημα ζεύξης δεδομένων, οι πύραυλοι και, φυσικά η ολοκλήρω­ση αυτών σε τρία διαφορετικά συστήματα αεράμυνας. Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τη σύμβαση, η Aselsan ανέλαβε να αναπτύξει τα ραντάρ ιχνηλάτησης και καταύγασης το Κέντρο Ελέγχου Πυρός το λογισμικό, το ηλεκτρο-οπτικό σύστημα σκόπευσης, τον αισθητήρα IIR του βλήματος, το σύστημα ζεύξης δεδομένων, το σύστημα καθοδήγη­σης σε συνεργασία με το ινστιτούτο ερευ­νών TUBITAK-SAGE και, βέβαια, να ολοκληρώσει τα υποσυστήματα αυτά. Από την πλευρά της η Roketsan ανέλαβε να αναπτύξει την πολεμική κεφαλή σε συνεργασία με το TUBITAK-SAGE και την εταιρεία ΜΚΕΚ, τον πυραυλοκινητήρα, την άτρακτο των πυραύλων και το σύστημα ελέγχου ώσης (VTC). 

Τα βλήματα που θα εξοπλίσουν και τα τρία συστήματα των προγραμμάτων CAIHSFS, AIHSFS και OIHSFS θα αναπτυχθούν από κοινού από τις εταιρείες Roketsan και Aselsan, ενώ βασικό στοιχείο των προγραμμάτων είναι η αξιοποίηση κοινών υποσυστημάτων, περιορίζοντας το κόστος ανάπτυξης. Έτσι, το βλήμα τόσο για τα προγράμματα αεράμυνας χαμηλού ύψους CAIHSFS και AIHSFS όσο και για το πρόγραμμα αεράμυνας μεσαίου ύψους OIHSFS θα διαθέτει τον ίδιο παθητικό υψη­λής ανάλυσης αισθητήρα IIR, το ίδιο σύ­στημα ζεύξης δεδομένων, την ίδια πολεμι­κή κεφαλή, το ίδιο σύστημα ελέγχου ώσης και τον ίδιο διπαλμικό πυραυλοκινητήρα. Σύμφωνα με τη Roketsan, ο πύραυλος των προγραμμάτων CAIHSFS και AIHSFS θα έχει εμβέλεια 2-10 χλμ και θα μπορεί να αναχαι­τίσει στόχους σε ύψος 5 χλμ. Η αρχιτεκτονι­κή της ατράκτου του τουρκικού βλήματος δανείζεται αρκετά στοιχεία από τους πυ­ραύλους IRIS-TSL και ESSM, ενώ, σύμφωνα με τη Roketsan, η κάθε μονάδα πυρός θα μπορεί να φέρει για την αυτοκινούμενη έκ­δοση το ελάχιστο τέσσερα εγκιβωτισμένα βλήματα έτοιμα για βολή και μέχρι έξι για τη ρυμουλκούμενη έκδοση. Όσον αφορά στο βλήμα του προγράμματος OIHSFS, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του προβλέπουν εμβέλεια 3-16 χλμ. και δυνατότητα αναχαί­τισης στόχων σε ύψος 10 χλμ. Η κάθε μονά­δα πυρός θα μπορεί να φέρει τουλάχιστον τέσσερα βλήματα αν και σε απεικόνιση της εταιρείας η μονάδα πυρός φαίνεται να διαθέτει έξι βλήματα. 

Το βλήμα των προγραμμάτων CAIHSFS και AIHSFS θα μπορεί να εγκλωβίσει το στόχο πριν και μετά την εκτόξευση, ενώ του OIHSFS μετά την εκτόξευση, αφού θα έχει προηγηθεί η απόσπαση του προστατευτικού καλύμματος του αισθητήρα IIR. Και τα δύο βλήματα ανήκουν στην κατη­γορία των βλημάτων Fire and Forget, χάρη στον αισθητήρα ΙΙR που διαθέτουν. Μετά την εκτόξευση και τα δύο βλήματα θα λαμ­βάνουν δεδομένα από το Κέντρο Ελέγχου Πυρός για τη μεταβολή της θέσης του στό­χου και ακολούθως θα κατευθύνονται αυτόνομα προς το στόχο. 

Ανάπτυξη αντιαεροπορικών συστημάτων 

Για την ανάπτυξη και κατασκευή των τρι­ών παραπάνω συστημάτων αεράμυνας η Aselsan είχε ξεκινήσει τις σχετικές εργασίες έρευνας και ανάπτυξης των υποσυστημάτων που θα χρησιμοποιηθούν αρκετό χρονικό διάστημα πριν υπογράψει τη σύμβαση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2007 η εταιρεία παρουσίασε για πρώτη φορά το ραντάρ HSR Kalkan, ενώ τα τελευταία χρόνια ερ­γάστηκε για την ανάπτυξη αισθητήρων ΙΙR και συστημάτων ζεύξης δεδομένων για τα αντιαρματικά βλήματα που εξελίσσει σε συνεργασία με τη Roketsan. Η συμμετοχή της εταιρείας στα φιλόδοξα προγράμματα CAIHSFS, AIHSFS και OIHSFS συνδυάστη­κε με την έναρξη κατασκευής των νέων εγκαταστάσεων της σε προάστιο της Άγκυρας για τις οποίες θα δαπανηθούν περίπου 200 εκατ. δολάρια. Το εργοστά­σιο θα καλύπτει οικοδομήσιμη έκταση 90.700 τετραγωνικών μέτρων, εκ των ο­ποίων η στεγασμένη έκταση παραγωγής θα φτάνει τα 62.000 τετραγωνικά μέτρα και ο χώρος έρευνας και ανάπτυξης τα 11.600 τετραγωνικά μέτρα. Στο νέο εργοστάσιο θα απασχολούνται 400 εργαζόμενοι, οι περισ­σότεροι εξ αυτών απόφοιτοι μηχανικοί πα­νεπιστημίων, καθιστώντας την Aselsan ένα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα ανάπτυξης τεχνολογίας ραντάρ. 

Ανάλογα βήματα είχε πραγματοποιήσει από την πλευρά της και η Roketsan, η οποία μέσω διεθνών συνεργασιών απέκτησε σημαντική εμπειρία στον τομέα της πυραυλικής τεχνολογίας. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της ανάπτυξης των νέων πυραυλοκινητήρων των ιταλικών βλημάτων ASPIDE-2000 και TESEO, όπου οι τουρκικοί πυραυλοκινητήρες πέτυχαν αύξηση της εμβέλειας των βλημάτων. 

Ακολουθώντας μια προσεκτικά σχεδια­σμένη στρατηγική ανάπτυξης της βιομηχανικής της υποδομής, η Τουρκία ευελπιστεί να αποκτήσει την αναγκαία τεχνολογία για να μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της με οπλικά συστήματα εγχώρια αναπτυγμένα. Απώτερος στόχος της τουρκικής ηγεσίας είναι η πώληση αυτών των συστημάτων σε γειτονικές χώρες, ώστε να εδραιώσει την παρουσία της στη Μέση Ανατολή και τα Βαλκάνια ως μια στρατιωτική - βιομηχανική δύναμη, η οποία θα συμπληρώνει την ήδη υπάρχουσα οικονομική και πολι­τιστική της ισχύ, μετατρέποντας την Τουρκία σε περιφερειακή δύναμη. 

 

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΤΣΙΜΠΟΥΚΗ

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-25/04-01/05/13)