ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΝΟΣΟΥ ΠΑΡΚΙΝΣΟΝ. «ΘΩΡΑΚΙΣΤΕ» ΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΣΑΣ

■ Τι δείχνουν οι επιστημονικές μελέτες για την εξέλιξη της νόσου. Πώς μπορείτε να την επιβραδύνετε. 

■ Η νόσος εμφανίζεται ως αποτέλεσμα της καταστροφής των νευρικών κυττάρων που παράγουν το νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη στην περιοχή της συμπαγούς μοίρας της μέλαινας ουσίας του εγκεφάλου και συνδέεται τόσο με κινητικά όσο και με μη κινητικά συμπτώματα. 

Η 11η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Πάρκινσον με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊ­κής Εταιρίας για τη Νόσο του Πάρκινσον (EPDA) και την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα «Επίκαιρα» συνομιλούν με ειδικούς για την εξέλιξη της νόσου, τις θεραπευτικές δυνατότητες αλλά και για τις σύγχρονες έρευνες αναφορικά με την αντιμετώπισή της...

Η εξέλιξη της νόσου 

Σήμερα στην Ευρώπη ζουν 1,2 εκατομμύ­ρια άτομα με τη νόσο του Πάρκινσον, αριθ­μός ο οποίος προβλέπεται να διπλασιαστεί μέχρι το 2030 (Dorsey 2007). Η νόσος εμφα­νίζεται ως αποτέλεσμα της καταστροφής των νευρικών κυττάρων που παράγουν το νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη στην περιοχή της συμπαγούς μοίρας της μέλαινας ουσίας του εγκεφάλου και συνδέεται τόσο με κινη­τικά συμπτώματα (δυσκαμψία, βραδυκινησία, τρόμος, αστάθεια θέσεως) όσο και με μη κινητικά (άγχος, διαταραχές ύπνου, κα­τάθλιψη, ψευδαισθήσεις απώλεια γεύσης και αίσθησης οσμής κ.α.). 

Την εξέλιξη του Πάρκινσον περιγράφει στα «Επίκαιρα» ο ειδικός νευρολόγος και υπεύθυνος διεπιστημονικής ομάδας στο Κέντρο Πάρκινσον & Διαταραχών Μνήμης, κ. Παναγιώτης Ζήκος: «Στη νόσο διακρίνουμε μια περίοδο που την ονομάζου­με "honeymoon" ("μήνα του μέλιτος") και διαρκεί κατά μέσο όρο πέντε έτη, στην οποία η φαρμακευτική αγωγή έχει άριστα αποτελέσματα και η ζωή του ασθενούς δεν επηρεάζεται απ' αυτή. 

Στη συνέχεια και καθώς η νόσος εξελίσσεται παρουσίαζεται σταδιακά μεγάλη δυσκολία se απλές δραστηριότητες με αποτέλεσμα ο ασθε­νής να αναγκάζεται να μένει στο σπίτι του, γιατί η χρονική περίοδος που βρίσκεται σε καλή κινητική κατάσταση είναι πολύ σύντομη και δεν του επιτρέπει την έξοδο. Άλλες φορές η καλή κίνηση διακόπτεται από απρόβλεπτες περιόδους ακινησίας προκαλώντας του άγχος και αβεβαιότητα. Εδώ εμφανίζονται και οι λεγόμενες "δυσκινησίες". Παρουσιάζονται πολύ συχνά μετά την πενταετία από την έναρξη χρή­σης ντοπαμίνης και είναι μια από τις βα­σικές αιτίες για αναπηρία. Πολλές φορές δε, συμβαίνει απρόβλεπτα και επηρεάζει σχεδόν όλες τις πλευρές της καθημερινό­τητας έχοντας πολύ σοβαρό αντίκτυπο στην ποιότητα της ζωής». 

Όπως επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Εταιρεία για τη Νόσο του Πάρκινσον, η διαρκής έρευνα έχει οδηγήσει σε σημαντικές βελ­τιώσεις, ωστόσο χρειάζονται περισσότερα για να καθυστερήσει, να σταματήσει ή ακό­μη και να αναστραφεί η εξέλιξη της νόσου. 

Σύμμαχος η γυμναστική 

Συνεχείς μελέτες καταδεικνύουν πως η φυσική δραστηριότητα έχει σημαντι­κό οφέλη σε νευροεκφυλιστικές νόσους και ιδιαίτερα θετική συμβολή στην υγεία όσων πάσχουν από Πάρκινσον. Σύμφωνα με ερευνά που διεξήχθη στο Πανεπιστη­μιακό Νοσοκομείο του Ράντμπαουντ στην Ολλανδία, η άσκηση με στατικό αγωνιστι­κό ποδήλατο βοηθά στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου, ενώ από σχετική μελέ­τη που πραγματοποιήθηκε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Μέριλαντ σε συνεργασία με το Ιατρικό Κέντρο της Βαλτιμό­ρης των ΗΠΑ διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς που περπατούν σε δαπεδοεργόμετρο (διάδρομο) βελτίωσαν την ικανότητα τους για περπάτημα. 

«Η φυσική δραστηριότητα συμβάλλει αντίστροφα στην προοδευτική λειτουργι­κή βλάβη της νόσου του Πάρκινσον», μας αναφέρει ο λέκτορας της Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων και διδάκτωρ του Τμή­ματος Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Εμμανουήλ Σμπώκος. Παράλληλα προσθέτει: «Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε το Φεβρουά­ριο του 2013 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Neurology, ασθενείς που πάσχουν από τη νόσο του Πάρκινσον μπορούν να βελτιώσουν την ταχύτητα βάδισής τους (βραδυκινησία), τη μυϊκή τους δύναμη και τη συνολική φυσική τους κατάσταση με ένα συνδυασμό από περπάτημα σε δαπεδοεργόμετρο και άσκησης με αντιστάσεις (βάρη). 

»Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν οφέλη στην καθυστέρηση της εμφάνισης της νό­σου ή επιβάρυνσης της ήδη υπάρχουσας, όταν υπάρχει συνδυασμός διατάσεων και ασκήσεων με βάρη. Ωστόσο, οι αποδεί­ξεις αυτές στηρίζονται σε μικρό αριθμό μελετών, οπότε θα πρέπει να είμαστε επι­φυλακτικοί σχετικά με την αποτύπωση των αποτελεσμάτων αυτών. Ως εκ τούτου, οι προσπάθειες θα πρέπει να επικεντρωθούν στον κλινικό και τον ερευνητικό τομέα για να συγκεντρωθούν περισσότερες πληροφορίες και δεδομένα κλινικά και πειραματι­κά σχετικά με την αποτελεσματικότητα των τύπων άσκησης που πρέπει να εφαρμόζο­νται, τη συχνότητα τους και τη διάρκεια της άσκησης». 

0 ρόλος της μεσογειακής διατροφής 

Έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστή­μιο του Τόκιο και τα αποτελέσματα της οποίας δημοσιεύτηκαν τον προηγούμενο χρόνο στην Ευρωπαϊκή Επιθεώρηση Νευρολογίας κατέδειξε ότι η μεσογειακή διατροφή μειώνει σε μεγάλο ποσοστό τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου. 

Εκτός του ρόλου όμως που θα μπορού­σε να διαδραματίσει η μεσογειακή διατροφή στην πρόληψη της νόσου, εξίσου σημαντική είναι και η συνδρομή της στα άτομα που ήδη πάσχουν από Πάρκινσον. Όπως σημειώνει στα «Επίκαιρα» η κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος στο Σύν­δεσμο Ασθενών Νόσου Πάρκινσον και υπεύθυνη του Επιστημονικού Διαιτολογικού Κέντρου «Σώμα Υγιές», κυρία Κάλλια Θ. Γιαννιτσοπούλου, «η σωστή διατροφή αποτελεί σύμμαχο για τα άτομα που ζουν με τη νόσο Πάρκινσον. Κι αυτό γιατί μπο­ρεί να παρουσιάσουν τάση προς αύξηση του βάρους τους που οφείλεται σε μειωμέ­νη κινητικότητα λόγω αστάθειας και μυϊ­κής δυσκαμψίας. Σε αυτή την περίπτωση προτείνεται μεσογειακή διατροφή, χαμη­λή σε κορεσμένα λιπαρά, μικρά και συχνά γεύματα και αποφυγή γλυκών, τηγανητών και αλμυρών σνακ». 

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ 

Στη χώρα μας εφαρμόζονται πλέον σε προσεκτικά επιλεγμένους ασθενείς παρεμβατικές μέθοδοι όπως η εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση του υποθαλάμιου πυρήνα (Deep Brain Stimulation - DBS), η οποία προσφέρει κατά μέσο όρο 73% βελτίωση της κίνησης, 58% μείωση της φαρμακευτικής αγωγής και 67% μείω­ση των δυσκινησιών. Βασικό κριτήριο επιλογής είναι η νόσος να επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής του ασθενούς και να έχουν εξαντληθεί οι υπόλοιπες φαρμακευτικές θεραπευτικές λύσεις. 

«Στην Πάρκινσον γνωρίζουμε ότι, λόγω της έλλειψης ντοπαμίνης, δυσλει­τουργεί το κύκλωμα των βασικών γαγ­γλίων που είναι υπεύθυνο για την κίνη­ση. Η αναπλήρωση της ντοπαμίνης από το στόμα μέχρι ενός βαθμού βελτιώνει τα συμπτώματα. Έχει όμως ημερομηνία λήξεως», υπογραμμίζει ο ειδικός νευρο­λόγος κ. Παναγιώτης Ζήκος και συμπληρώνει «Υπάρχει τρόπος να επέμβουμε χειρουργικά και να τροποποιήσουμε τη λειτουργία του κυκλώματος, επαναφέροντας το σε μια πιο φυσιολογική κατάσταση. Αυτό επιτυγχάνεται με το DBS, την ηλεκτρική διέγερση του νευρικού κυκλώματος που δυσλειτουργεί. Η συσκευή που χρησιμοποιείται για το DBS μοιάζει" με βηματοδότη και αποτελείται από το νευροδιεγέρτη, που εμφυτεύεται στο θωρακικό τοίχωμα, και το ηλεκτρό­διο διέγερσης, που καταλήγει στον εγκέφαλο, στον πυρήνα που έχουμε επιλέξει να διεγείρουμε. Μετά την επέμβαση και για χρονικό διάστημα έως έξι μηνών ακολουθούν εβδομαδιαίες ρυθμίσεις των παραμέτρων του νευροδιεγέρτη από νευρολόγο σε εξωτερική βάση». 

ΤΗΣ ΟΛΓΑΣ ΤΑΝΤΟΥ 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-11/4-17/4/2013)