Η ΚΙΝΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΕΙ ΤΗΝ ΠΑΝΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ

• Μεταφέρει προς Ανατολάς το επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομικής δραστηριότητας. 

• Το τελευταίο διάστημα η Ουάσιγκτον ρίχνει σταθερά το βάρος της προς την Ιαπωνία, φροντίζοντας να κλιμακώνει τις ούτως ή άλλως τεταμένες σχέσεις που έχει το Τόκιο με το Πεκίνο. 

ΤΟΥ ΑΡΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ 

Το να αδειάζεις κουβάδες με άμμο μέσα στη θάλασσα δύσκολα μπορεί να θεωρηθεί σημαντικό γεγονός. Εκτός αν το κάνεις για λογαριασμό ανώτα­των αξιωματούχων του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας και οι κουβάδες που χρησιμοποιείς είναι... πολλοί και μεγάλοι. Σε αυτή την περίπτωση η κίνησή σου θα μπο­ρούσε να προκαλέσει ακόμη και στρατιωτι­κή εμπλοκή δύο πυρηνικών υπερδυνάμεων. Ένα τέτοιο, άκρως σουρεαλιστικό σκηνικό στήνεται τους τελευταίους μήνες στη θά­λασσα της Νότιας Κίνας, με πρωταγωνιστές τις Ένοπλες Δυνάμεις της Κίνας, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ και τους στρατούς τουλά­χιστον τριών ακόμη χωρών της περιοχής. 

Η Κίνα αντλεί μεγάλες ποσότητες άμμου από τον βυθό της θάλασσας και τις μεταφέ­ρει κοντά στις ακτές ...
ορισμένων βραχονησί­δων προκειμένου να αλλάξει τα γεωγραφικά δεδομένα και να διεκδικήσει επέκταση των χωρικών υδάτων και μεγαλύτερη οικονομι­κή ζώνη. Οι εργασίες πραγματοποιούνται στα Νησιά Σπράτλι -ουσιαστικά ένα σύ­μπλεγμα θεωρητικά ασήμαντων βραχονησί­δων, τις οποίες όμως διεκδικούν, εκτός από την Κίνα, η Ταϊβάν, το Βιετνάμ και οι Φιλιππί­νες. Ακόμη κι έτσι, η αντιπαράθεση, η οποία επί της ουσίας αφορά σε μια έκταση ίση με δυο γήπεδα του γκολφ, θα είχε τοπικό χα­ρακτήρα, εάν η Ουάσιγκτον δεν αποφάσιζε να πραγματοποιήσει μια άκρως προκλητική προβολή στρατιωτικής ισχύος, αμφισβητώ­ντας άμεσα την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα του Πεκίνου. 

Όπως αποκάλυψε η Wall Street Journal, το αμερικανικό Πεντάγωνο εξετάζει το ενδεχό­μενο αποστολής πολεμικών πλοίων και μα­χητικών αεροσκαφών, τα οποία θα πλεύσουν και θα πραγματοποιήσουν υπερπτήσεις εντός της ζώνης 12 ναυτικών μιλίων από τα εδάφη που διεκδικεί η Κίνα. Ουσιαστικά, δηλαδή, θα παραβιάσει τα χωρικά ύδατα και τον εναέριο χώρο της Κίνας, αναγκάζοντας το Πεκίνο είτε να απαντήσει στρατιωτικά είτε να ταπεινωθεί στα μάτια των τοπικών αντιπάλων του. 

Μιλώντας στην αμερικανική εφημερίδα, ανώτατος αξιωματούχος του Πενταγώνου έδειξε, μάλιστα, να χλευάζει τις κινεζικές ενέργειες, σημειώνοντας ότι «όση άμμο και να ρίξουν δεν θα καταφέρουν ποτέ να οικοδο­μήσουν κυριαρχία στην περιοχή». Από την πλευρά της η Wall Street Journal προειδο­ποιούσε σε κεντρικό άρθρο γνώμης ότι «το στοίχημα που παίζουν οι ΗΠΑ μπορεί να οδηγήσει σε σύγκρουση με την Κίνα», ενώ συμπλήρωνε ότι «η επιλογή της Ουάσιγκτον καθιστά πλέον ορατό ακόμη και το ενδεχόμενο της ένοπλης σύγκρουσης». 

Τα χρήματα είναι η αιτία... 

Η ευθεία αμφισβήτηση της κινεζικής κυ­ριαρχίας έρχεται σε μια περίοδο κατά την οποία η Χώρα του Δράκου αμφισβητεί, άλλο­τε μόνη της κι άλλοτε στο πλαίσιο των BRICS, την παντοκρατορία των ΗΠΑ στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αν και η αντι­παράθεση σε τοπικό επίπεδο έχει ιστορία δε­καετιών και οι ΗΠΑ έχουν επιχειρήσει και στο παρελθόν να παρέμβουν έμμεσα σε αυτή, δεν μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο ότι η κλιμάκωση έρχεται λίγες εβδομάδες μετά τα μεγάλα οι­κονομικά ανοίγματα του Πεκίνου στο παγκό­σμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η δημιουρ­γία της κινεζικής τράπεζας επενδύσεων ΑΙΙΒ, η συμμετοχή της Κίνας στην αντίστοιχη τρά­πεζα επενδύσεων των BRICS αλλά και οι πρόσφατες συμφωνίες συνεργασίας ευρωπαϊκών κολοσσών, όπως η Total, με μεγάλες κινεζικές τράπεζες αποτελούν άμεση αμφισβήτηση της οικονομικής κυριαρχίας των ΗΠΑ. 

Αν και δεν υπάρχει καμία απόδειξη που να συνδέει άμεσα τις στρατιωτικές κινήσεις της Ουάσιγκτον με τα οικονομικά ανοίγματα του Πεκίνου, οι εξελίξεις ανταποκρίνονται απόλυ­τα στο μοντέλο που έχουν αναπτύξει εδώ και χρόνια δεκάδες αναλυτές σε όλο τον κόσμο: όσο θα αυξάνεται η οικονομική κυριαρχία των αναπτυσσόμενων οικονομιών της Ασίας τόσο οι ΗΠΑ θα απαντούν σπασμωδικά με το μόνο μέσο που έχουν στη διάθεσή τους, την τρομακτική στρατιωτική τους υπεροπλία. 

Κίνδυνος στρατιωτικής αντιπαράθεσης 

Δεν είναι, φυσικά, η πρώτη φορά που το Πεντάγωνο παίζει με τη φωτιά, δοκιμάζοντας τα όρια της κινεζικής εγκράτειας με κινήσεις που στα χρόνια του Ψυχρού Πολέ­μου θα ήταν αρκετές για να προκαλέσουν διπλωματικές, αν όχι και στρατιωτικές, συ­γκρούσεις. Η αντιπαράθεση στη θάλασσα της Νότιας Κίνας ξεκίνησε όταν το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εγκατέλειψε τη γραμμή ου­δετερότητας και άρχισε να στηρίζει διπλωματικά όποια χώρα ήθελε να αμφισβητήσει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώμα­τα του Πεκίνου. Αποτελεί, μάλιστα, ένδειξη διπλωματικού θράσους ότι οι Αμερικανοί διπλωμάτες δικαιολογούν τη στάση τους με βάση τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασ­σας του 1982, την οποία οι ΗΠΑ δεν απο­δέχονταν επί τριάντα δύο χρόνια μετά την υπογραφή της. 

Παρεμπιπτόντως, η εξέλιξη αυτή θα μπορούσε σε θεωρητικό επίπεδο να φανεί χρήσιμη και στην ελληνική διπλω­ματία για τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο - και λέμε σε θεωρητικό επίπεδο, γιατί οι ΗΠΑ έχουν αποδείξει ότι θυμούνται το δί­καιο της θάλασσας μόνο όταν τους συμφέ­ρει, ενώ καταφεύγουν στην ωμή στρατιω­τική ισχύ όταν το διεθνές δίκαιο στέκεται εμπόδιο στις επιδιώξεις τους. 

Η διπλωματική αντιπαράθεση με το Πε­κίνο έχει ήδη απειλήσει να οδηγήσει και σε στρατιωτική αντιπαράθεση, καθώς η Ουάσιγκτον τραβούσε το σκοινί της έντασης. Στις 11 Μαΐου πολεμικό σκάφος των ΗΠΑ έφτασε σε απόσταση αναπνοής από τη ζώνη των 12 ναυτικών μιλίων που διεκδικεί η Κίνα, προκαλώντας την άμεση απάντηση του κινεζικού Γενικού Επιτελείου, το οποίο έστειλε μια φρεγάτα. «Καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους να απέχουν από δηλώσεις και πράξεις που θα μπορούσαν να κλιμακώσουν την αντιπαράθεση, καθώς η Κίνα δεν πρόκει­ται να απεμπολήσει κανένα από τα κυριαρχι­κά της δικαιώματα», ανέφερε η ανακοίνωση του κινεζικού ΥΠΕΞ μία μέρα μετά το περιστατικό. 

Τις περισσότερες φορές, πάντως, η αμε­ρικανική επιθετικότητα εκφράζεται μέσω κοινών στρατιωτικών ασκήσεων που πραγματοποιεί με εχθρικές προς την Κίνα χώρες, όπως οι Φιλιππίνες. Τα σενάρια των ασκήσεων αναφέρονται πλέον ανοιχτά στο ενδεχόμενο κατάληψης ή ανακατάλη­ψης εδαφών, νησιών ή βραχονησίδων που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του κινεζικού στρατού. 

Παράλληλα, το τελευταίο διάστημα οι ΗΠΑ ρίχνουν σταθερά το βάρος τους προς την Ιαπωνία, φροντίζοντας να κλιμακώνουν τις ούτως ή άλλως τεταμένες σχέσεις που έχει το Τόκιο με το Πεκίνο. Καθώς ο ιαπωνικός στρατός εξοπλίζεται σαν αστακός εδώ και χρόνια, ενώ παράλληλα ψαλιδίζει και τους τελευταίους περιορισμούς που είχε από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο να μην αναλάβει στρατιωτική δράση έξω από το έδαφος της χώρας, μετατρέπεται σε έναν ακόμη παρά­γοντα αποσταθεροποίησης στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας. 

Η Κίνα μαζί με τη Ρωσία και την Ινδία μπο­ρεί να καταφέρνουν να μεταφέρουν στα­διακά το επίκεντρο της παγκόσμιας οικονο­μικής δραστηριότητας προς ανατολάς, αλλά μαζί σέρνουν στην περιοχή τους και την αμερικανική επιθετικότητα. Ένα οικονομικά πληγωμένο θηρίο, το οποίο μπορεί να στηριχθεί μόνο στην πολεμική του μηχανή για να αντεπεξέλθει στις προκλήσεις του 21ου αιώνα...

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-21/05-27/05/2015)