ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΕΙ RESTART ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ

Ο πρωθυπουργός σε περίπτωση που υπάρξει συμφωνία με τους πιστωτές και ψηφιστεί χωρίς να κλονιστεί η κυβερνητική συνοχή σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλία στην εξωτερική πολιτική. 

ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΣΙΔΕΡΗ 

Ο διπλωματικός βηματισμός στις ελ­ληνοτουρκικές σχέσεις ενδέχεται να επιταχυνθεί το αμέσως επόμε­νο χρονικό διάστημα, καθώς η συμφωνία των υπουργών Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά και ΜεβλούτΤσαβούσογλου για επανέναρξη των διερευνητικών συνομιλιών για υφα­λοκρηπίδα και ΑΟΖ του Αιγαίου, σε συνδυ­ασμό με την εξελισσόμενη συζήτηση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), δημιουργεί τις προϋποθέσεις για διευρυμένο πλαίσιο διαλόγου, που μπορεί να οδηγήσει σε εξελίξεις. 

Παρά το γεγονός ότι δεν έχει οριστεί χρονοδιάγραμμα, είναι προφανές ότι στην Αθήνα τουλάχιστον το ...πρώτο βήμα είναι η πολιτική βούληση της κυβέρνησης για επανέναρξη ουσιαστικού διαλόγου με την Άγκυρα. Η αμέσως επόμε­νη απόφαση θα κρίνει και το μέλλον, καθώς θα πρέπει Ελλάδα και Τουρκία να καταλή­ξουν αν θέλουν να ολοκληρώσουν τις συνομιλίες και να υπογράψουν μια συμφωνία ή θα υπάρξει απόφαση για προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. 

Ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, σύμ­φωνα με κυβερνητικές πηγές, αν και θέλει να γίνουν πολύ προσεκτικά βήματα και να μην δοθεί η εντύπωση ότι υπάρχει κλίμα προσέγγισης, θα στηρίξει τις διαπραγματεύσεις, καθώς δική του απόφαση είναι η επανέναρξή τους, έπειτα από εισήγηση του υπουργού Εξωτερικών, κ. Κοτζιά. Την προσωπική του στήριξη έχει παράσχει ο πρωθυπουργός και στις διαπραγματεύ­σεις για τα ΜΟΕ. Ο κ. Τσίπρας, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα επικεντρωθεί στο μέλλον στα μεγάλα θέματα εξωτερικής πολιτικής, υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι θα εξελιχθούν ομαλά οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές και θα υπάρξει συμφωνία. 

Τα ανησυχητικά μηνύματα 

Σε πρώτη φάση η ελληνική κυβέρνηση θέλει να κατανοήσει τη συμπεριφορά της γείτονος, καθώς τους τελευταίους μήνες η Άγκυρα έχει κλιμακώσει τις προκλήσεις της τόσο στο Αιγαίο και τη Θράκη όσο και στην Κύπρο, ενώ η διείσδυσή της στην Αλβανία είναι τεράστια, κάτι που ανησυχεί την Αθήνα. Ως προς τα ΜΟΕ, διπλωματι­κές πηγές σημειώνουν τις τεράστιες ευθύ­νες της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου, η οποία επί δέκα μήνες σιωπούσε στα πιε­στικά τουρκικά αιτήματα να συζητηθεί το θέμα των πεδίων βολής στο Αιγαίο. 

Η Ελλάδα διαθέτει τρία και νόμιμα πεδία βολής, ενώ η Τουρκία δύο και παράτυπα, καθώς σε ορισμένες περιπτώσεις δεσμεύει περιοχές εντός του FIR Αθηνών, κάτι που δεν μπορεί να κάνει, σύμφωνα με τους κανονισμούς του Διεθνούς Οργανισμού Πο­λιτικής Αεροπορίας (ICAO). Η Άγκυρα επι­διώκει να δημιουργήσει κι ένα τρίτο πεδίο βολής, κάτι που αποπειράθηκε να κάνει τον περασμένο Φεβρουάριο, αλλά απέ­συρε προσωρινά από το τραπέζι, καθώς εκτέθηκε από την «αβλεψία» να συμπεριλάβει και χερσαίο έδαφος της Λήμνου, ενώ ταυτόχρονα σχεδόν η Αθήνα ανέλαβε την πρωτοβουλία για τα ΜΟΕ. Η γείτων θέλει εδώ και χρόνια να καταργηθούν όλα τα πε­δία βολής, κάτι που αρνείται κατηγορημα­τικά η Ελλάδα, καθώς, όπως επισημαίνουν οι επιτελείς του υπουργείου Εθνικής Άμυ­νας, σε μια τέτοια περίπτωση θα δημιουργηθεί τεράστιο κενό ασφάλειας, ενώ πολι­τικά σημαίνει ότι η Τουρκία αποκτά άποψη και λόγο για τη διαχείριση του Αιγαίου. Το θέμα των πεδίων βολής είναι δύσκολο, κα­θώς δεσμεύονται τεράστιες περιοχές για ασκήσεις, ενώ η Τουρκία επιχειρεί με το τρίτο πεδίο βολής που διεκδικεί να δυσκο­λέψει την επικοινωνία μεταξύ ελληνικών νησιών· ουσιαστικά να καταστήσει τον ελ­ληνικό εναέριο χώρο και το Αιγαίο περιο­χές συνδιαχείρισης. 

Σημαντική επικείμενη επίσκεψη Τσίπρα 

Κατά την επίσκεψη του Νίκου Κοτζιά στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα υπήρξε συμφωνία για την τήρηση των κανόνων αβλαβούς διέλευσης από τα τουρκικά πλοία, που ενίοτε φτάνουν κοντά στην Αττική, ωστόσο στην πράξη θα φανεί αν η Άγκυρα θα τη σεβαστεί. Η πρόοδος στα ΜΟΕ είναι φτωχή και δεν διαφαίνεται άμεσα τουλάχιστον πρόοδος. Είναι χαρα­κτηριστικό, πάντως, ότι ακόμη και κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Έλληνα υπουργού Εξωτερικών στην Τουρκία οι πτήσεις πάνω από νησιά και η παραβίαση του εθνικού εναερίου χώρου συνεχίστη­καν χωρίς διακοπή. 

Τόσο ο Πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όσο και ο πρωθυπουργός της, Αχμέτ Νταβούτογλου, έχουν καλέσει τον Έλληνα πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα, να επισκεφθεί τη χώρα. Ωστόσο, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι ένα ταξίδι του πρωθυπουργού πρέπει να είναι καλά προε­τοιμασμένο, θα βοηθούσε δε η καταγραφή προόδου στις συνομιλίες και κυρίως το να μην υπάρχουν προκλήσεις ικανές να πυρο­δοτήσουν εντάσεις. 

Η προοπτική να πραγματοποιηθεί επί­σκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Τουρκία εντός του τρέχοντος έτους συναρτάται προφανώς και με την πραγματοποίηση του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας των δύο χωρών, που πρέπει να γίνει μέχρι το τέλος του 2015. Η κυβέρνηση, πάντως, προβληματίζεται ως προς την αποδοτικότητα του εν λόγω θεσμού, καθώς εκτιμάται ότι έχει κάνει τον κύκλο του και θα πρέπει να βρεθεί ένα διάδοχο σχήμα, πιο απλό και κυρίως πιο αποδοτικό. Μέχρι στιγμής, βέ­βαια, δεν έχει βρεθεί. 

Ο Αλέξης Τσίπρας, αναφέρουν οι ίδιες πηγές, σε περίπτωση που υπάρξει συμ­φωνία με τους πιστωτές και ψηφιστεί χωρίς να κλονιστεί η κυβερνητική συνο­χή, σκοπεύει να αναλάβει πρωτοβουλίες στην εξωτερική πολιτική. Στόχος του, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, είναι να κλείσει, όπου είναι δυνατόν, εκκρεμότη­τες και να διευθετήσει προβλήματα, κα­θώς εκτιμά ότι τα πολλά ανοιχτά μέτωπα καθηλώνουν τη χώρα και δημιουργούν τεράστια εμπόδια στην ανάπτυξή της αλλά και στην ανάπτυξη αποτελεσματι­κών συμμαχιών. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-21/05-27/05/15)