Τι σημαίνει η Νέα Δομή των Ενόπλων Δυνάμεων

■ Οι επιβεβλημένες κινήσεις, οι λάθος αποφάσεις και τα επικίνδυνα κενά. 

ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΗΛΙΑΔΗ 

Μετά από πολύμηνες καθυστερήσεις, παρουσιάσθηκε επί τέλους η Νέα Δομή Δυνάμεων (ΝΔΔ) στη Διαρκή Επιτροπή Εξωτερικών και Άμυνας της Βουλής, που συνεδρίασε στο ΥΠΕΘΑ την περασμένη Πέμπτη. Αξίζει να σημειωθεί, ως δείγμα της διαχρονικής ανεπάρκειας και αναβλητικότητας της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ τα τελευταία αρκετά χρόνια ότι η προσπάθεια για μια ΝΔΔ, διαπιστωμένη ανάγκη από το 2007, ξεκίνησε το 2009 (!) και ολοκληρώθηκε στα μέσα περίπου του 2013. Κι αυτό πάλι όχι χωρίς καθυστερήσεις για την παρουσίαση της, γιατί, όπως σημειώσαμε σε άλλο τεύχος των «Επικαίρων», η ΝΔΔ ήταν έτοιμη από τα τέλη Σεπτεμβρίου και παρουσιάσθηκε μόλις την περασμένη εβδομάδα, ήτοι μετά από 7 περίπου μήνες. Συγχαρητήρια λοιπόν!...
 

Το αξιοσημείωτο είναι ότι η Νέα Δομή, το μείζον μέρος της οποίας αφορά στο Στρατό Ξηράς είναι το αποτέλεσμα έντονων προσπαθειών εκ μέρους του πρώην Α/ΓΕΣ αντιστράτηγου Κ. Ζιαζιά που σε συνεργα­σία και μαζί με τον μετέπειτα διάδοχο του και τότε Διοικητή Στρατιάς αντιστράτηγο Κ. Γκίνη έθεσαν τις βάσεις πάνω στις οποίες στήθηκε η Νέα Δομή, την οποία ολοκλήρω­σε ο τελευταίος. Με άλλα λόγια, η ΝΔΔ του Στρατού Ξηράς είναι έργο των δύο τελευταίων Α/ΓΕΣ, η θητεία των οποίων διεκόπη βιαίως επί υπουργίας Π. Παναγιωτόπουλου. Η ειρωνεία του πράγματος είναι ότι στις δηλώσεις του τελευταίου προς τους δημοσιογράφους μετά το πέρας της επτάωρης παρουσιάσεως της Νέας Δομής στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής ο υπουργός εξέ­φρασε τις ευχαριστίες του σε όλους όσοι εργάστηκαν, είτε είναι εν ενεργεία σήμερα στις Ένοπλες Δυνάμεις είτε έχουν αποστρατευθεί. Τη σημερινή Ηγεσία, τις Ηγεσίες που προηγήθηκαν...». «Τα καλά του Γιάννη θέμε, μα τον Γιάννη δεν τον θέμε», που λέει κι ο λαός. Προς τι όλες αυτές οι ευχαριστίες «Για να ευχαριστήσω όλους όσοι δούλεψαν μαζί μας για να ολοκληρώσουμε αυτό το έργο», όπως δήλωσε ο ΥΕΘΑ, πιστώνοντας έτσι το όλο θέμα (και) στον ίδιο. 

Σημαντικές αλλαγές 

Αν ο σκοπός της Νέας Δομής Δυνάμεων ήταν η ενίσχυση των μάχιμων μονάδων και σχηματισμών και η ταυτόχρονη κατάργηση ή συρρίκνωση των διοικητικών δομών που εξυπηρετούσαν ανάγκες του παρελθόντος όπως διεκηρύχθη, η όλη προσπάθεια κρί­νεται ως επιτυχής για το Στρατό Ξηράς αν και όχι τόσο τολμηρή όσο θα έπρεπε -κατά πολλούς σε μια άλλη προσέγγιση, θα μπορούσε να καταργηθεί και η 1η Στρατιά. 

Η σχετική ειδησεογραφία αναφέρεται σε μείωση κατά 45% τη Δομής Διοικήσε­ως σε κατά 25% της Δομής Δυνάμεων και σε κατά 20% των ανώτατων αξιωματικών, μια άποψη η οποία μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις αυτού που έγινε. Στην ου­σία αυτό που έγινε ήταν η κατάργηση των στρατηγείων του Α' και Β' Σώματος Στράτου (στη θέση των οποίων παραμένουν άλλες μονάδες) και η διάθεση των σχηματισμών και μονάδων που έλεγχαν οε άλλους μείζονες σχηματισμούς μια αλλαγή, δηλαδή, που έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό, ενώ παράλληλα ενισχύεται η 1η Στρατιά. 

Διαλύεται επίσης η Διοίκηση Στρατιωτικών Εργοστάσιων, η οποία ενσωματώνεται στο στρατηγείο της ΑΣΔΥΣ ως ειδικό Επιτελείο, μια αλλαγή επίσης ορθή, δεδομένου ότι, ενώ η ΑΣΔΥΣ είχε μέχρι τώρα τον έλεγ­χο των στρατιωτικών εργοστασίων (όπως επίσης και των νοσοκομείων), εν τούτοις αυτά ήταν εκτός διοικήσεως της ΑΣΔΥΣ. Ομοίως καταργείται το Διακλαδικό Επιχει­ρησιακό Στρατηγείο Αμέσου Αντιδράσεως ενώ παράλληλα συγκροτείται Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων. 

Μια ιδιαίτερα σημαντική αλλαγή είναι το γεγονός ότι ο ΓΕΠΣ (Γενικός Επιθεωρητής Στρατού) αναλαμβάνει την ευθύνη της Διοι­κήσεως Δόγματος Εκπαιδεύσεως Επιθεωρήσεων –όλη, δηλαδή, την εκπαίδευση του Στράτου (από ΑΣΕΙ και Σχολές Υπαξιωματικών, ΣΔΙΕΠ, Σχολές Εφαρμογής μέχρι Κέντρα Νεοσύλλεκτων κ.λ.π)-, ομοίως δε θεμάτων επιστρατεύσεως και κινητοποιήσεως και παράλληλα την ασφάλεια εσωτερικού. 

Στις άλλες αλλαγές περιλαμβάνονται: 

■ Η 70 ΣΔΥ (Στρατιωτική Διοίκηση Υπο­στηρίξεως) με έδρα την Αθήνα καταργείται και στην έδρα της παραμένει η Σχολή Πυ­ροβολικού. 

■ Η ΜΕΡΥΠ (Μεραρχία Υποστηρίξεως), που έχει έδρα τη Λαμία, μεταφέρεται στη Θεσ­σαλονίκη (στη Λαμία παραμένουν όμως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Υλικού Πολέμου και μονάδες διοικητική μερίμνης), από όπου θα έχει την υποστήριξη όλων των Δυνάμε­ων στη Βόρειο Ελλάδα αλλά διατηρείται η 4η ΤΑΞΥΠ (Ταξιαρχία Υποστηρίξεως), έργο της οποίας θα είναι η υποστήριξη του Δ' Σώματος Στρατού. 

■ Στο ίδιο πλαίσιο, η ΔΥΒ (Διοίκηση Υπο­στηρίξεως Βάσεως) με έδρα την Αθήνα αναλαμβάνει την υποστήριξη όλων των δυνάμεων στη Νότιο Ελλάδα συμπεριλαμ­βανομένων των νησιών. 

■ Η 97η ΣΔΥ που έχει έδρα τη Χαλκίδα καταργείται και στην έδρα της παραμένει η Σχολή Πεζικού. 

■ Η 2η Ταξιαρχία Υποστηρίξεως, με έδρα την Κοζάνη, καταργείται και στην έδρα της μεταφέρεται η 9η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία. 

■ Η 10η Ταξιαρχία Πεζικού, με έδρα τις Σέρ­ρες μεταπίπτει σε Σύνταγμα που παραμένει στην ίδια έδρα. 

Το Πολεμικό Ναυτικό 

Στο Π.Ν. καταργείται η Μοίρα Υποστηρίξεως της Διοικήσεως Φρεγατών και τα υπαγόμενα σε αυτή πλοία ενσωματώνονται στις δύο Μοίρες Φρεγατών που διατηρού­νται. Ομοίως, καταργείται μία εκ των τριών Διοικήσεων Ταχέων Σκαφών, καταργείται η 353η Μοίρα Ναυτικής Συνεργασίας η οποία εντάσσεται ως Μοίρα Αεροσκαφών Ναυτικού στη Διοίκηση Αεροπορίας Ναυτικού, και γενικότερα καταργούνται ή συμπτύσσονται διοικητικές δομές του Ναυτικού με σκοπό τη μεγαλύτερη ευελιξία και την ενίσχυση μάχιμων μονάδων(;). 

Το περίεργο είναι ότι η μείωση της Δυνά­μεως των φρεγατών από 14 σε 12 δεν ανε­φέρθη καθόλου. 

Η Πολεμική Αεροπορία 

Στην Π.Α, αναφέρεται απλώς ότι οι όποιοι σχηματισμοί και αναδιατάξεις ή αλλαγές διοικητικών Δομών πραγματο­ποιούνται μέσα στους ήδη υπάρχοντες σχηματισμούς δηλαδή σε ΑΤΑ (Λάρισα), ΔΑΥ (Ελευσίνα) και ΔΑΕ (Τατόι), καθώς και ότι κλείνουν 4 αεροπορικά απο­σπάσματα (Αγρίνιο, Τυμπάκι, Ιωάννινα, Σαντορίνη), ενώ σμηναρχίες όπως της Πρέβεζας μεταπίπτουν σε αεροπορικά αποσπάσματα. Σημ.: Εντύπωση προκάλεσε το κλείσιμο της Σαντορίνης με τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του και την ιδιαί­τερης σημασίας στρατηγική του θέση. 

Και εδώ, όπως και στο Ναυτικό, ουδέν ανακοινώθηκε για τη μείωση, όπως αναφέρουν αξιόπιστες πηγές της οροφής αεροσκαφών της Π.Α από 291 σε 260, που -κατά την άποψή μας- αποτελεί το σημαντικότερο γεγονός της Νέας Δομής και περιττό να τονισθεί ότι υποβαθμίζει άμεσα και ουσιαστι­κά το σύνολο του αμυντικού μηχανισμού της χώρας. 

Ο χώρος δεν επαρκεί για ενδελεχή ανάλυση αυτού που έγινε. Σε γενικές γραμμές η Νέα Δομή Δυνάμεων αποτελεί οπωσδήποτε μια θετική εξέλιξη, αν και, όπως προανεφέρθη, θα μπορούσε να είναι πιο τολμηρή (π.χ., ύπαρξη 1ης Στρατιάς, μετάπτωση του ΓΕΣ σε χερσαίο στρατηγείο κ.λ.π.). Επί πλέον, ένα εμπόδιο που υφίστα­ται στο όλο σύστημα είναι ο περίφημος νόμος 3883 του Ευ. Βενιζέλου, που δεν ξεκαθαρίζει με σαφήνεια το ρόλο των Γενικών Επιτελείων σε σχέση με τον Α/ΓΕΕΘΑ. Συγκεκριμένως, δεν καθορίζεται σαφώς αν τα Γενικά Επιτελεία είναι πάροχοι δυνάμεων (force providers), αν είναι πράγματι στην επιχειρησιακή αλυσίδα και παίρνουν κατά περίπτωση τον επιχειρησιακό έλεγ­χο των δυνάμεων τους κατ' εντολήν του Α/ΓΕΕΘΑ κ.λ.π. Η ασάφεια έγκειται στο αν έχουν τον επιχειρησιακό έλεγχο του Κλάδου τους οπότε είναι αρχηγεία Χερσαίων, Ναυτικών και Αεροπορικών δυνάμεων, με τον Α/ΓΕΕΘΑ να ενασκεί την επιχειρησιακή διοίκηση μέσω αυτών, ή εάν έχουμε κατά περίπτωση πότε την πλήρη και άμεση διοί­κηση από τον Α/ΓΕΕΘΑ και πότε υφίσταται διαρχία μέσα σε κάθε Κλάδο. 

Τέλος αν μιλούσαμε για μια τολμηρή τομή στο όλο σύστημα θα έπρεπε να τεθεί και το θέμα της καταργήσεως ή δραστικής μειώσεως του πολυάνθρωπου επιτελείου του υπουργού (ΕΠΥΕΘΑ), το οποίο, φυσικά, είναι σε αδυναμία να το θέσει η στρατιωτική ηγεσία. Πρόκειται για τις τρεις Γενικές Διευθύνσεις του (Γενική Διεύθυνση Πολιτικής Εθνικής Άμυνας και Διεθνών Σχέσεων, Γενική Διεύθυνση Οικονομικού Σχεδιασμού και Υποστηρίξεως και Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων και Εξοπλισμών), στις οποίες υπηρετούν εκατοντάδες αξιω­ματικοί (ε.ε. και ανακληθέντες), υπαξιωματι­κοί και στρατιώτες μόνιμοι και μετακλητοί υπάλληλοι σύμβουλοι και «ειδικοί» -πλην ανειδίκευτοι γραμματείς και ο περίφημος Λόχος του ΕΠΥΕΘΑ -αλήθεια σε τι χρειάζεται αυτό το πράγμα;-, η παρουσία των οποίων καλύπτει πάνω από δύο ορόφους στο Πεντάγωνο -εξαιρουμένων των εκατοντάδων ατόμων της ΓΔΑΕΕ που έχει το δικό της στρατόπεδο. 

Πρόκειται για ένα αμαρτωλό παρασύστημα που έστησε ο Α. Τσοχατζόπουλος και λειτουργεί έκτοτε ως κέντρο πολιτικών μηχανορραφιών και βολέματος ημετέρων, το οποίο αναπαράγει και επικαλύπτει διευθύνσεις και αρμοδιότητες που υπάρχουν ήδη στο Γενικά Επιτελεία, μπλέκεται συνέ­χεια στο πόδια των Επιτελείων, μεταφέρει αληθώς ή ψευδώς τις επιθυμίες του ΥΕΘΑ για συγκεκριμένο σκοπό. Ένα σύστημα που, έκτος ότι επιβαρύνει γραφειοκρατικά το όλο σύστημα, έχει και σημαντική, ως αναφέρεται, εμπλοκή σε μεγάλα σκάνδαλα. Μεγάλο, όμως το θέμα αυτό και θα επανέλθουμε.  

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-02/5-08/02/2013)