ΠΑΡΑΜΟΝΗ Ή ΕΞΟΔΟΣ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 

Από την αρχή της κρίσης, ακριβέστερα καταστροφής- υποδούλωσης, το ερώτημα «πρέπει να φύγουμε από το ευρώ;» επανέρχεται σε διάφορες παραλλαγές. Κατά τρόπο απολύτως συνήθη για τη χώρα, η συζήτηση γίνεται, δυστυχώς εν μέσω ακραίας σύγχυσης ως προς τα δεδομένα, ελάχιστης σοβαρότητας και -φοβόμαστε- επιχειρήσεων παραπλάνησης ισχυρών γεωπολιτικών κέντρων. 

Η «ευρωλογία» έγινε κεντρικός άξονας της πολιτικής ζωής. «Να κάνουμε αυτό που μας λένε για να ...μείνουμε στο ευρώ», υποστήρι­ξαν οι μεν. Μια «συμμετρική» θέση υιοθέ­τησαν οι οπαδοί της εξόδου («να φύγουμε, για να μην κάνουμε αυτά που μας λένε»). Φαίνονται εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις αμφότερες όμως στηρίζονται στην ίδια πολιτικο-ψυχολογική βάση, την εθνική αυτο-υποτίμηση, ηττοπάθεια και «ιδεολογία της Ψωροκώσταινας» -η Ελλάδα μπορεί να είναι μόνο αντικείμενο, οποιαδήποτε μάχη δώσει είναι χαμένη εκ των προτέρων. Όμως οι Δανειακές και τα Μνημόνια φέρουν τις υπογραφές ελληνικών κυβερνήσεων -θα ήταν αδιανόητα χωρίς αυτές. Μεταξύ των δύο θέσεων κινείται η θέση της πλειοψηφίας του ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε αυτή επίσης βρίσκει κανείς ασάφειες παλινδρομήσεις, υποτίμηση των δυσκολιών/κινδύνων μιας ρήξης. 

Ένα μέρος της Αριστεράς υποστηρίζει να φύγουμε από το ευρώ, γιατί «η Ευρώπη δεν αλλάζει», υπαινισσόμενη ότι, δώσουμε δεν δώσουμε τη μάχη, οι Ευρωπαίοι θα μας επιβάλουν το Μνημόνιο. Η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ αναγορεύει μια ελπίδα σε αξίωμα («η Γερμανία δεν θα μας διώξει γιατί είμαστε συστημικός κίνδυνος»), κάτι που δεν είναι μόνο λάθος, αλλά δημιουργεί και κίνητρο στον αντίπαλο να επιμείνει. 

Τα ζητήματα ελληνικής εξόδου και τα συναφή (π.χ. διπλό νόμισμα) έγιναν αντικείμενο δεκάδων μελετών διεθνώς σε όλες τις βασικές χώρες πλην της Ελλάδας! Τριάμισι χρόνια μετά την ένταξη στο καθεστώς Μνημονίου, τα περισσότερα σχετικά ελληνικά κείμενα στερούνται επιστημονικής επάρκειας αν όχι ενίοτε και στοιχειώδους σοβαρότητας αντανακλώντας μια κατάσταση περίπου «εθνικής άνοιας» που κυριαρχεί στη χώρα παρά την άμεση απειλή ολο­ληρωτικής εθνικής καταστροφής. Ελπίζει κάνεις ότι η εκτόξευση ενός αντιμνημονιακού κόμματος στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα ωθήσει την Κουμουνδούρου σε εντατική προσπάθεια σοβαρών επεξεργασιών, με τη συνδρομή όλων όσοι μπορούν να βοηθήσουν εντός Ελλάδος και διεθνώς. Η απουσία τέτοιων επεξεργασιών εγκυμονεί κινδύνους τραγωδιών. 

Η υφέρπουσα γεωπολιτική 

Κράτος σημαίνει νόμισμα, στρατός και συμβόλαιο με τους πολίτες. Αν γίνεται με (κακής ποιότητας) τεχνικο-οικονομικά επι­χειρήματα η συζήτηση για το ευρώ υποκρύπτει αναγκαστικά συζήτηση για την κυριαρχία και τον προσανατολισμό της χώρας. Έξοδος από το ευρώ, με δική μας μά­λιστα πρωτοβουλία σημαίνει άραγε «ανά­κτηση εθνικής ανεξαρτησίας» η μήπως φυγή από το ευρωπαϊκό πεδίο, για να βρε­θούμε, ως καταστρεφόμενο προτεκτοράτο, σε ζώνη ελέγχου/επιρροής ΗΠΑ – Ισραήλ ή/και Τουρκίας; Είναι άραγε τυχαίο ότι, παράλληλα με τη συζήτηση για το ευρώ, «κυκλοφορούν» τεχνηέντως και άλλες «ιδέες», όπως σύνδεση της δραχμής με δολάριο ή στερλίνα (στην Κύπρο με το ισραηλινό σέκελ). 

Η διασπορά τέτοιας φιλολογίας πιθα­νώς συνιστά έντεχνη προετοιμασία ενεργοποίησης σε κατάλληλη στιγμή γεωπολιτικών σεναρίων. Επιβεβαιώνει την ύπαρξη σοβαρών γεωπολιτικών, παράλληλα με τις οικονομικές σκοπιμότητες του Μνημονίου. Αυτό, άλλωστε, το ξέρουμε από το Σχέδιο Ανάν, που προέβλεπε το πέρασμα της Κύπρου άμεσα, της Ελλάδας έμμεσα, στον έλεγχο ΗΠΑ - Βρετανίας εμμέσως και του Ισραήλ δια της επιρροής του επί των δύο προηγουμένων. Αν προετοιμάζουν αποβολή, για δικούς τους γεωπολιτικούς λόγους, της Ελλάδας από το ευρωπαϊκό σχέδιο, τότε πολύ λογικά οι «προστάτες» μας λύσσαξαν, καταστρέφοντας σχεδόν κάθε σχέση Ελλάδος/Κύπρου με τη Μόσχα -και αν μπορούσαν θα σταματούσαν και την τηλε­φωνική - ταχυδρομική επικοινωνία με τους Ρώσους ώστε μια Ελλάδα σε ρήξη με την Ευρωγερμανία να μην μπορεί να στραφεί στη Μόσχα. 

Οικονομικο-τεχνικά επιχειρήματα 

Το ισχυρότερο επιχείρημα υπέρ της εισα­γωγής νέου νομίσματος είναι η ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας μέσω υποτίμησης. Δεν στερείται βασιμότητας, υπερτιμά όμως τη σημασία της υποτίμησης και της ούτω επιτυγχανόμενης ανταγωνιστικότητας για την ελληνική οικονομία και τα προβλήματα του ελληνικού κράτους. Ελληνικές κυβερ­νήσεις κατέφυγαν συχνά σε ανταγωνιστικές υποτιμήσεις. Είναι λύση ανάγκης, όχι σπουδαία βελτίωση της παραγωγικής - τεχνολογικής υποδομής των μη οικονομικών δομικών παραγόντων (κράτος κοινωνικό κεφάλαιο) ή της θέσης στο διεθνή καταμερισμό εργασίας. 

Το δεύτερο επιχείρημα είναι ότι, επιστρέφοντας στη δραχμή, θα μπορέσουμε να χρηματοδοτήσουμε την οικονομία μας και να διακόψουμε τα Μνημόνια χωρίς να χρειαζόμαστε χρηματοδότηση από την ΕΚΤ. Θα μπορέσουμε, βέβαια να κόψουμε χρήμα, αλλά η πραγματικότητα θα οδη­γήσει πιθανότατα σε τεράστια υποτίμηση το νέο νόμισμα, αντανακλώντας τόσο την πραγματικότητα της χώρας όσο και την αποφασιστικότητα αγορών - Ευρωγερμανίας να δράσουν τιμωρητικά, δημιουργώντας παράδειγμα προς αποφυγήν. 

Οι ρίζες της ελληνικής κρίσης 

Μόνο μερικώς το «ελληνικό πρόβλη­μα», που οδήγησε στο Μνημόνιο και στις Δανειακές, σχετίζεται με τη συναλλαγματική ισοτιμία ή τη δομή Ευρωζώνης - ΕΕ. Το ευρώ υπήρξε σοβαρό πρόβλημα, υπήρξαν όμως και πολλά άλλα: 

α) η αντανάκλαση της μετάβασης στον πλήρως χρηματιστικό καπιταλισμό και η κρίση του· 

β) η παγκοσμιοποίηση - η ευρωπαϊκή περιφέρεια είναι πολύ ακριβή για να ανταγωνιστεί τον Τρίτο Κόσμο και τους Ανατολικοευρωπαίους, αλλά όχι αρκετά εξειδικευμένη/εξελιγμένη για να διατηρήσει ικανο­ποιητικό μερίδιο της παγκόσμιας αγοράς· 

γ) οι σοβαρές εσωτερικές στρεβλώσεις, ο εγχώριος «κλεπτοκρατικής» μορφής καπι­ταλισμός, το απέραντο «εργαλαβιστάν, λαμογιστάν, ρουσφετιστάν» και η κουλτούρα που τα συνοδεύει. 

Οι παράγοντες αυτοί, ιδίως ο τελευταίος, μετέτρεψαν την Ελλάδα σε ιδανική χώρα για να αρχίσει από εδώ η επίθεση του διε­θνούς χρηματιστικού κεφαλαίου κατά των ευρωπαϊκών λαών. Μόνο μια απολύτως διεφθαρμένη, ανίκανη και εξαρτημένη άρ­χουσα τάξη και πολιτικό προσωπικό θα συ­νομολογούσαν Δανειακή και Μνημόνιο. 

Χρέος και Ευρώ 

Μετά δε την είσοδο στα Μνημόνια τα τελευταία έγιναν, μαζί με το μη βιώσιμο χρέος βασικό όπλο καταστροφής - υποδούλωσης της χώρας, το μεγαλύτερο πρόβλημά της αυτό που απειλεί άμεσα την αναπαρα­γωγή κοινωνικού σχηματισμού, Δημοκρα­τίας και κράτους. Ενώπιον τέτοιου «υπαρξια­κού» ζητήματος η ισοτιμία του ευρώ παρα­μένει μακροπρόθεσμο, σχετικά περιορισμέ­νων επιπτώσεων ζήτημα, που για να απο­κτήσει αξία πρέπει πρώτα να επιστρέψου­με στην κατάσταση «κανονικού» κράτους. 

Διάφορα ρεύματα αριστερά και όχι μόνο, βρήκαν απλή, «μονοθεματική», «επανα­στατική» πλατφόρμα στο σύνθημα «έξω από το ευρώ». Φοβούμεθα ότι τέτοιες ρητορικές απλουστεύσεις συγκαλύπτουν ενίοτε τη μακρόχρονη απουσία σοβαρής ριζοσπαστικής ανάλυσης του ελληνικού «κλεπτοκρατικού» καπιταλισμού και παρα­γωγής αξιόπιστου μεταρρυθμιστικού προ­γράμματος. Επί δεκαετίες κανείς σχεδόν δεν λέει τίποτα για τον ελληνικό «υπαρκτό καπιταλισμό» (την έκταση, π.χ.. λαθρεμπο­ρίου και διαπλοκής ή φοροδιαφυγής των μεσαίων). Δεν είδαμε σοβαρές ιδέες παρα­γωγικής ανασυγκρότησης. Μεγάλα θέμα­τα εξωτερικής πολιτικής (Ελληνορωσικά, διεύρυνση ΕΕ. Κυπριακό), που επηρέασαν αποφασιστικά διεθνή ισχύ και βαθμό ελευ­θερίας της χώρας, δεν απασχόλησαν την Αριστερά. Η υιοθέτηση, εξάλλου, από την Αριστερά του συνθήματος «έξω από το ευρώ» κινδυνεύει, φοβόμαστε, να την απο­μακρύνει από την εξουσία, νομιμοποιώντας ταυτόχρονα κινήσεις άλλων δυνάμεων με αλλότριες γεωπολιτικές σκοπιμότητες. 

Αντιφάσεις «ευρωσκεπτικιστών» 

Οι συνήγοροι της υποτίμησης ξεχνούν ότι η υποτίμηση που επιδιώκουν... έγινε ήδη, καλώς ή κακώς ως «εσωτερική υποτίμη­ση». Τσάκισε αμοιβή και προστασία της ερ­γασίας και κάθε κοινωνικό μισθό. Πόσο πιο κάτω να πάμε; 

Η έξοδος από την Ευρωζώνη δεν στερείται κινδύνων και κόστους πόσω μάλλον όταν κληθεί να την οργανώσει ένα διαλυ­μένο κράτος που θέλει τρεις μήνες να ανοί­ξει μια λακκούβα σ΄ένα δρόμο, όχι να εισα­γάγει νέο νόμισμα σε συνθήκες «πολέμου» με ισχυρές διεθνείς δυνάμεις. Η αποχώρηση από την Ευρωζώνη εγείρει σοβαρά νο­μικά θέματα - αρκετοί αναλυτές διεθνώς υποστηρίζουν ότι ο μόνος σύννομος τρό­πος να γίνει, με βάση τις κείμενες συνθήκες είναι η έξοδος από την ΕΕ. Ακούμε πολλά για ανάγκη «σχεδίου Β», που συμμεριζόμα­στε απολύτως. Χωρίς σχέδιο Β δεν μπορεί να υπάρξει ούτε σχέδιο Α. Αλλά, δυστυχώς, πολλά ακούμε και τίποτα δεν είδαμε ως τώρα (ούτε σχέδιο Α ούτε Β!). 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-12/12-18/12/2013)