Η (δουλική) παραχώρηση για το τζαμί του Μωάμεθ

•Το Φετιχιέ Τζαμί στον (αρχαιολογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας. 

•Η απόφαση για την ανάδειξη του τεμένους Φετιχιέ κάτω από την Ακρόπολη η οποία σε επίπεδο συμβολισμών θα ήταν σαν να δέχονταν οι Τούρκοι να τους στήσουμε άγαλμα του Κολοκοτρώνη δίπλα στο Μαυσωλείο του Ατατούρκ. 

Από τον Μάνο Ηλιάδη 

Η ανακοίνωση (19/11/13) μέσω της Διαύγειας της αποφάσεως υπουργείου Πολιτι­σμού για επανάληψη, στις 28 Νοεμβρίου 2013, του δι­αγωνισμού για την «αποκα­τάσταση και ανάδειξη του Φετιχιέ Τζαμί στον αρχαιο­λογικό χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς της Αθήνας, Περιφέρεια Αττικής», αποτέλεσε μια δυσάρεστη έκπληξη και οπωσδήποτε μία νέα επιτυχία της τουρκικής πλευράς, που βλέπει με ικανοποίηση ακόμη ένα αίτημα της να γίνεται δεκτό από την ελληνική πλευρά, χωρίς κανένα μάλιστα αντάλλαγμα. 

Οι πληροφορίες σχετικά με την απόφαση αυ­τή του υπουργείου Πολιτισμού αναφέρουν ότι το έργο της...
αποκαταστάσεως του τζαμιού δεν αφορά τίποτε περισσότερο από ένα απλό μνημείο και ότι επ΄ ουδενί λόγω πρόκειται για λατρευ­τικό χώρο. Κατά τις ίδιες πληροφορίες του υπουρ­γείου Πολιτισμού, μετά την αποκατάσταση του συγκε­κριμένου τζαμιού το κτίριο θα χρησιμοποιηθεί για μικρές εκδηλώσεις που θα συνάδουν με τον χαρακτήρα του και θα είναι επισκέ­ψιμο όπως όλα τα μνημεία. 

Οι Οθωμανοί 

Θα έλεγε κανείς με μεγάλη δόση συμβιβασμού, ότι ως εδώ όλα καλά. Η τεράστια όμως συμβολική αξία του τζαμιού, που είναι ακριβώς κάτω από τον ιερότερο χώ­ρο των Ελλήνων, την Ακρόπολη, και το γεγονός ότι χτίστηκε από τους Οθωμανούς πέντε χρόνια μετά την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως και συγκεκριμένα το 1458, κατά την κατά το έτος αυτό επίσκεψη στην Αθήνα του Μωάμεθ του Πορθη­τη, αν δεν είναι ιεροσυλία, απαιτεί μεγάλη δόση μαζο­χισμού. Αν θέλαμε να αναζητήσουμε κάποια αντιστοι­χία στο επίπεδο των συμβολισμών, θα ήταν σαν να δέχονταν οι Τούρκοι να τους στήσουμε… το άγαλμα του Κολοκοτρώνη ή του Μαύ­ρου Καβαλάρη (Ν. Πλαστήρας) δίπλα στο Μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Άγκυρα. Το θέμα, όμως, πάει ακό­μη μακρύτερα από την αντιπαράθεση στον τομέα των συμβολισμών, ακόμη κι αν δεχθούμε τη γνωστή ρήση του Μιτεράν ότι η πολι­τική είναι η διαχείριση των συμβόλων. Και τούτο για δύο λόγους. 

Πρώτον, γιατί η αποκατάσταση του Τζαμιού του Πορθητή αποτε­λούσε τα τελευταία χρόνια επίμονο αίτημα των Τούρ­κων. Το θέμα αυτό άλλωστε επανέλαβε προς έκπληξη των πάντων κατά την εδώ επίσκεψή του και ο ίδιος ο Ερντογάν, κατά τη γνωστή δήλωσή του στο «Χίλτον» τον Μάιο του 2010, παρουσία μάλιστα του γνωστού για τις... εθνικές του αντιστά­σεις τότε πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου, χωρίς βέβαια ο τελευταίος να αρθρώσει λέξη. Το αίτημα-πρόκληση του Ερντογάν πήγαινε μά­λιστα ακόμη πιο πέρα για­τί, εκτός από την αποκατά­σταση του τζαμιού, ζήτησε και τη λειτουργία του ως λα­τρευτικού χώρου! Και ακό­μη χειρότερα, το θέμα επα­νήλθε και πρόσφατα ακόμη, με πρώτη εκδήλωση τον Ια­νουάριο του 2013, όταν ετέ­θη από την τουρκική πλευ­ρά θέμα για μετατροπή της Αγια-Σοφιάς από μουσείο σε τέμενος, με πλέον πρό­σφατες τις σχετικές δηλώσεις του αντιπροέδρου της τουρκικής κυβερνήσεως Μπουλέντ Αρίντς. 

Ο δεύτερος λόγος είναι, ότι πέραν των συμβολισμών, το θέμα του τζαμιού, όπως και πλήθους άλλων οθω­μανικών τζαμιών και μνη­μείων στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της περιοχής, αποτελεί βασικό στοιχείο της νέο-οθωμανικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας του Ερντογάν, όπερ σημαί­νει ότι η υπόθεση του τζα­μιού έχει σαφή πολιτική ση­μασία. Στο τελευταίο βιβλίο του συντάκτη του παρόντος «Η μυστική δράση των Τούρκων στην Ελλάδα και η σύγχρονη ΜΙΤ» είχε επισημανθεί (σελ 263-265) ότι «η θρησκεία και το πολιτιστικό στοιχείο ήταν ανέκαθεν δύο παραδοσιακά εργαλεία που χρησιμοποιούσε η Τουρ­κία κατά την προώθηση των επεκτατικών της σχεδίων, αρχής γενομένης από τους Παντουρκιστές του 19ου αι­ώνα. 

Η πάγια αυτή τακτική της Άγκυρας η οποία τα τε­λευταία χρόνια προσέλα­βε ανεξέλεγκτες διαστάσεις στη Θράκη (σ.σ.: με τη συ­νεχή ανέγερση τζαμιών και δη κατά μήκος της οδού που συνδέει την Ελλάδα με την Τουρκία ώστε να αλλοιώνεται ο ελληνικός χαρακτήρας της περιοχής από την ευδιά­κριτη παρουσία των μιναρέδων για τους διερχόμενους ταξιδιώτες), ανεδείχθη ακό­μη εντονότερα από την το­ποθέτηση του Α Νταβούτογλου στη θέση του ΥΠ.EΞ, στο γνωστό βιβλίο του οποί­ου («Στρατηγικό βάθος: Η διεθνής θέση της Τουρκίας») η σημασία που αποδί­δεται στον πολιτισμικό παράγοντα και στη διατήρηση της οθωμανικής κληρονομιάς είναι διάχυτη οε αρκε­τά κεφάλαια». 

Το βιβλίο 

Στο ίδιο βιβλίο του γράφο­ντος αναφερόταν μία άλ­λη θέση του Νταβούτογλου στο προαναφερθέν βιβλίο του: «Κάθε τέμενος που γκρεμίζεται στα Βαλκάνια, κάθε ισλαμικός θεσμός που εκλείπει, κάθε εθιμικό στοιχείο που εξαφανίζεται απο­τελούν έναν θεμέλιο λί­θο, ο οποίος αφαιρείται από την επιρροή που μπορεί να ασκήσει η Τουρκία σε αυτή την περιοχή πέραν των συνόρων της». 

Ο ίδιος, στο κεφάλαιο του ίδιου βιβλίου «Η πολι­τισμική κληρονομιά και η διεθνής θέση της Τουρκί­ας» (σελ 153), ανέφερε ότι «κυρίως στα Βαλκάνια, τα στοιχεία της ιστορικής και Θρησκευτικής συνέχειας αποτελούν τη "σπονδυλι­κή στήλη" της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας» και λίγο παρακάτω στο κε­φάλαιο «Η εγγύς χερσαία περιοχή-Βαλκάνια, Μέση Ανατολή» (σελ 200), ότι «η βάση της πολιτικής επιρρο­ής της Τουρκίας στα Βαλ­κάνια είναι τα οθωμανικά κατάλοιπα» κ.λ.π. 

«Απάντησαν» με νέες απειλές 

ΠΕΡΑΝ της πολιτικής σημασίας του θέματος, η υπόθεση των οθωμανικών τζαμιών έχει φυσικά και τη διάσταση τηςαμοιβαιότητας. Πώς ανταποκρίθηκαν οι Τούρκοι στην περίεργη αυτή κί­νηση της δικής μας πλευράς να ανακαι­νίσουμε το Φετιχιέ Τζαμί; Αφενός υπέ­βαλαν ομαδικά αιτήματα για άνοιγμα των τζαμιών στη βόρεια Ελλάδα και τη Ρόδο κανονικών χώρων λατρείας και αφετέρου έκλεισαν ελληνικές εκκλη­σίες στον Πόντο και αλλού και ετοιμά­ζονται να κάνουν τζαμί και την ίδια την Αγια-Σοφιά! Η αμοιβαιότητα σε όλο της το μεγαλείο, δηλαδή. Όπως και η παντελής ανικανότητα της ελληνικής πλευράς να αντιληφθεί τι σημαίνουν όλα αυτά με τα τζαμιά ή έστω, να επιτύ­χει κάποιο αντάλλαγμα για την αποκα­τάσταση του Φετιχιέ Τζαμί. 

Το δόγμα Νταβούτογλου, η καταγραφή 10.000 μνημείων και η αντίδραση της ΕΥΠ 

ΜΙΑ ΕΝΔΕΙΞΗ της εμφάσεως που απο­δίδουν οι Τούρκοι στον τομέα της διατη­ρήσεως των μουσουλμανικών μνημεί­ων και τζαμιών και ταυτόχρονα απόδει­ξη ενάρξεως υλοποιήσεως των παραπάνω θέσεων του Νταβούτογλου, όπως ανέφε­ρε στη συνέχεια το παραπάνω βιβλίο μας, είναι η μυστική όπως προκύπτει εκ των πραγμάτων, έρευνα που διεξήγαγε στην Ελλάδα η καθηγήτρια Νεβάλ Κονούκ του πανεπιστημίου του Μαρμαρά, για τα οθω­μανικά μνημεία και τζαμιά στην Ελλάδα. Κατά την «Aksam» της 8ns Φεβρουαρίου 2010, η Κονούκ διεξήγαγε πολυετή μυστική έρευνα, «εργαζόμενη σαν σπιούνος» (κατά δήλωση της), κατόπιν εντολής και υπό την αιγίδα -όχι του υπουργεί­ου Πολιτισμού, όπως θα περίμενε κανείς, αλλά- του υπουργείου Εξωτερικών. 

Κα­τά το δημοσίευμα, η Κονούκ περιόδευσε μυστικά όλη την Ελλάδα, καταγράφονται ένα προς ένα το οθωμανικά μνημεία στην Ελλάδα, τα οποία βρήκε ότι ήταν 10.000! Ο σκοπός αυτής της μυστικής επιστημονικής έρευνας, η οποία έγινε χωρίς την απαι­τούμενη άδεια των ελληνικών Αρχών, εί­ναι μάλλον προφανής, κρίνοντας από το γεγονός ότι εντολέας της Κονούκ ήταν το υπουργείο Εξωτερικών… 

Το ενδιαφέρον είναι ότι η ΕΥΠ είχε επισημάνει το έργο της Κονούκ και φυσι­κά είχε ενημερώσει το ΥΠ.ΕΞ, όπως έκα­νε και αργότερα την τρίτη εβδομάδα του Αυγούστου 2011, όταν η Κονούκ ήλθε πά­λι στην Ελλάδα με διπλωματικό μάλιστα διαβατήριο(!), συνοδευόμενη από έναν Τούρκο υπήκοο, με τον οποίο είχε μετα­βεί στη Ρόδο τον Μάιο του ίδιου έτους, με σκοπό τη φωτογράφιση και βιντεοσκόπη­ση των εκεί τζαμιών. Το ίδιο έκαναν τον Αύγουστο στην Κομοτηνή στην Ξάνθη, στην Καβάλα και τη Θεσσαλονίκη καθώς επίσης και στα τζαμιά των Ιωαννίνων Κανλί Τσεσμέ και Βελή Πασά. Η αντίδραση του ΥΠ.ΕΞ; Μηδέν! 

Ποια τους ενδιαφέρουν 

Να σημειωθεί ακόμη ότι το καλοκαίρι του 2012 οι Τούρκοι είχαν υποβάλει, μέσω διαβήματος του πρέσβη τους Κερίμ Ουράς προς τον τότε ΥΠ.ΕΞ Δ. Αβραμόπουλο, αί­τημα σχετικά με την ανακαίνιση οθωμα­νικών τζαμιών, στην Ελλάδα, με ιδιαίτε­ρη μάλιστα έμφαση στο Φετιχιέ Τζαμί και στο Τζαμί Μουράτ Ρεΐς της Ρόδου. Από τις πληροφορίες μας, τα τζαμιά για τα οποία ενδιαφέρθηκαν οι Τούρκοι κατά την ως άνω συνάντηση ήταν περί τα 20, μεταξύ των οποίων το Τζαμί Ρετζέπ Πασά στη Ρό­δο, το ομώνυμο τζαμί στη Ροδόπη, το Τζα­μί Μουσά Τσελεμπί στη Βέροια (σ.σ.: το πρώτο τζαμί που ανηγέρθη στα Βαλκάνια τον 15ο αιώνα), ένα άλλο στη Δράμα κ.ά. Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι ο τότε Ελληνας ΥΠ.ΕΞ είχε ανταποκριθεί θετικά στο αίτημα του Κερίμ Oυράς, εξ ου και ενδεχομένως μας προέκυψε η πρώτη αποκα­τάσταση στο Φετιχιέ Τζαμί. Το ποια άλλα έπονται θα το μάθουμε μάλλον στο άμεσο μέλλον. 

Υ.Γ.: Στοίχημα ότι μετά την ολοκλήρωση της αποκαταστάσεως στο Φετιχιέ Τζαμί οι Τούρκοι θα αρχίσουν να υποβάλλουν επίμονα αιτήματα για το «άνοιγμά του στους πιστούς» και ότι σε λίγα χρόνια θα το έχουν επιτύχει κι αυτό; 

(ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ-01/12/2013)