Ή «ιδεώδες σώμα» ή αυτοαναίρεση;

Του καθηγητή Γιώργου Πιπερόπουλου 

Ο θάνατος, αναμφίβολα, βρίσκεται στο τραγικότερο σημείο στο ευρύ φάσμα του ανθρώπινου δράματος και των ανθρώπινων συναισθημάτων. Ο θάνατος, όμως, από αυτοκτονία, πέρα από την τραγικότητά εμπεριέχει και τα καταθλιπτικά στοιχεία που δημιουργούν οι υποκειμενικές ενοχές συγγενών και φίλων για την αδυναμία τους και να προβλέψουν και να αποτρέψουν το γεγονός!... 

Επιπρόσθετα στην κοινή γνώμη γεννιέται και το απλό, φαινομενικά, αλλά φοβερά δύσκολο να απαντηθεί, μονολεκτικό ερώτημα του "γιατί". 

Στην Ελλάδα σήμερα ένας εντυπωσιακά και οδυνηρά μεγάλος αριθμός συμπολιτών μας δεν αυτοκτονούν μόνο για τους κλασικούς λόγους της ερωτικής απογοήτευσης αλλά κυρίαρχα λόγω της ανεπανόρθωτης οικονομικής καταστροφής. 

Δεν θα σταθώ στις δύο μεγάλες αυτές αιτιολογικές κατηγορίες της δραματικής πράξης της αυτοαναίρεσης, αλλά θα καλέσω την προσοχή σας στις περιπτώσεις όπου κάποια άτομα αυτοκτονούν επειδή αδυνατούν να προσαρμοσθούν στις απαιτήσεις των τηλεοπτικών εκπομπών, Life-Style, δηλαδή της μόδας που μας προστάζει να είμαστε ΩΡΑΙΟΙ και ΩΡΑΙΕΣ, ΛΕΠΤΟΙ και ΛΕΠΤΕΣ!... 

Ο καθένας και η καθεμιά μας δημιουργούμε την υποκειμενική αίσθηση της επάρκειας ή της ανεπάρκειας καθώς από τα παιδικά χρόνια οδεύουμε προς την ενηλικίωση με τη βοήθεια της οικογένειας, του σχολείου, της εκκλησίας, και μαζί της παρέας ή κλίκας και στην εποχή μας των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε τι είναι το «ιδεώδες σώμα» και ταυτόχρονα αξιολογούμε ΠΟΣΟ απέχουμε από αυτό ή πόσο το πλησιάζουμε. 

Σε ότι αφορά τους σωματοτύπους και τα θέματα της μυοσκελετικής μας κατασκευής τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα για όλους και εντυπωσιακά ανυπέρβλητα στην δυσκολία τους για μερικούς. Και οι δυσκολίες εντείνονται ακόμη περισσότερο εάν το μπόι, το βάρος και η κατανομή των κιλών στο σώμα μας ΔΕΝ συνάδουν με τα «ιδεώδη» και τα «πρότυπα» που οι άνθρωποι των ΜΜΕ προβάλλουν ως επιθυμητά. 

Ο βομβαρδισμός των ΜΜΕ για τον επιθυμητό, ιδεώδη σωματότυπο είναι ανελέητος σε σημείο ώστε κάποια άτομα που αισθάνονται ανεπάρκεια με τα δικά τους δεδομένα, καθώς αξιολογούν τα είδωλά τους στον καθρέπτη, να οδηγούνται ακόμη και στην ΑΥΤΟΑΝΑΙΡΕΣΗ της ζωής εφόσον δεν ελπίζουν ότι μπορεί να προσεγγίσουν το «ιδεώδες και επιθυμητό…» 

Πολλές γυναίκες γίνονται ανορεκτικές και μετέρχονται πολλά τεχνάσματα γι την επιτυχία του στόχου που είναι να παραμείνουν λεπτές και ανάλαφρες, σχεδόν αιθέριες υπάρξεις. Στην περίπτωση της παθολογικής κατάστασης που συνιστά η νευρική ανορεξία έχουμε καθολική αποφυγή φαγητού ή δραματική ελάττωση τροφής που το άτομο καταναλώνει, πρόκληση εμετών μετά από έντονες κρίσεις βουλιμίας ακόμη και η χρήση καθαρτικών. 

Τα συμπτώματα είναι εμφανή στην γενική σωματική καχεξία, κυάνωση των άκρων, βραδυκαρδίες, ελάττωση μυϊκού τόνου, πτώση του σφρίγους του γυναικείου στήθους. Το αιτιολογικό υπόβαθρο είναι, στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, σαφώς ψυχοδυναμικό. Το ανορεξικό άτομο, σε πολλές περιπτώσεις προκύπτει από κλινικές έρευνες ότι έζησε σε οικογένειες όπου ο ένας ή ίσως και οι δύο γονείς είχαν υπέρμετρη ενασχόληση με θέματα σωστής διατροφής και προσοχής κατανάλωσης θερμίδων. 

Όταν το άτομο αυτό «ενσωματώσει» και τις προτροπές των τηλεοπτικών εκπομπών τύπου Life Style οι δυσκολίες γίνονται ακόμη πιο έντονες καθώς σε καθημερινή βάση οι ρυθμοί της ζωής μας επιβάλλουν κακή διατροφή, εξάρτηση από ‘φαστφουντάδικα’ και το δίδυμο άγχος-στρες μας οδηγούν σε υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών που μπορεί να μας «χαλαρώνουν» αλλά ταυτόχρονα μας προσθέτουν ανεπιθύμητες θερμίδες και κιλά. 

Μέσα στα πλαίσια του σημερινού προβληματισμού, καθώς απαιτείται ιδιαίτερη φροντίδα και ευαισθησία για να αποφευχθούν τυχόν παρερμηνείες εξαιτίας των προσφάτων γεγονότων, χρειάζεται να επισημάνω εμφαντικά ότι το άτομο που αποπειράται να αυτοκτονήσει, άσχετα εάν το κατορθώνει ή όχι σε τελική ανάλυση, πιστεύει ότι βρίσκεται αντιμέτωπο με δύο μόνο επιλογές, δηλαδή να συνεχίσει την υπαρξιακή του πορεία όπως έχει αλλά ΔΕΝ το ικανοποιεί, ή να την αναστείλει τελεσίδικα. 

Δυστυχώς, μέσα στην πολύβουη, αγχωτική, καθημερινή μας ζωή οι περισσότεροι από εμάς, γονείς, συγγενείς και φίλοι, ή αδυνατούμε να συλλάβουμε «τις κραυγές απόγνωσης του ατόμου» ή όταν τις συλλαμβάνουμε τις εκτιμούμε περισσότερο ως «κενές απειλές» ή ακόμη ως «παρατραβηγμένους θεατρινισμούς…» 

Θα επαναλάβω, έστω και άς γίνω κουραστικός, ότι είναι απαραϊτητο οι γονείς, οι συγγενείς και οι φίλοι να προστρέξουν ζητώντας τη γνώμη κάποιου ειδικού αμέσως μόλις γίνουν αντιληπτά τα πρώτα σημάδια ή αμέσως μετά την πρώτη «ανεπιτυχή απόπειρα». Εάν τα πάρουμε στα σοβαρά και τα δούμε με αγάπη και κατανόηση οπωσδήποτε θα προλάβουμε την μετέπειτα ανείπωτη ψυχική οδύνη των συγγενών και φίλων του κάθε αυτόχειρα που κλείνει βίαια την «παρένθεση της εφήμερης προσωπικής του ύπαρξης»... 

Ακόμη και για λόγους τόσο ανόητους όσο είναι αυτοί της υποκειμενικής αίσθησης ότι ΔΕΝ είμαι, κατά το κοινωνικώς αποδεκτό, όσο λεπτοί, ωραίοι ή Ψηλοί όσο υπαγορεύουν τα ΜΜΕ!... 

Την αυτοάμυνα μας τη δίνει όμορφα και με χρήσιμα και πρακτικά ψυχαναλυτικά υπονοούμενα το γνωστό τραγούδι... 

«Σε όσους αρέσουμε, για τους άλλους ΔΕΝ θα… μπορέσουμε!...»