ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΟΠΩΣ ... ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Η Μέρκελ στα λόγια προσφέρει την αμέριστη αλληλεγγύη της προς την Ελλάδα, αλλά στην πράξη έχει πάρει μια τεράστια ανάσα από τη μείωση των προσφυγικών ροών στη χώρα της.

ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΣΙΟΥΤΗ

Το κλείσιμο των συνόρων έχει ανακου­φίσει ήδη τη Γερμανία, που δέχεται πλέον διψήφιο -άρα διαχειρίσιμο- αριθμό προσφύγων, ενώ η Αυστρία, η οποία πρωταγωνίστησε στη λύση που επιβλήθηκε, αισθάνεται απολύτως δικαιωμένη. Ο 29χρονος υπουργός Εξωτερικών της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς παραδέχτηκε πρόσφατα στον αυστριακό Τύπο, που τον αποθεώνει, ότι υπήρξε προεργασία μηνών για το κλείσι­μο των συνόρων. Την ίδια περίοδο ο πρωθυ­πουργός Αλέξης Τσίπρας και η πολιτική ηγε­σία του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών επεδίωκαν να πετύχουν ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή να παραμείνουν τα σύνορα ανοιχτά.

Τώρα η Ελλάδα μένει μόνη με το πρόβλη­μα και μοναδική παρηγοριά της αποτελούν τα λόγια συμπαράστασης της καγκελαρίου Μέρκελ και η αλληλεγγύη των λοιπών Ευ­ρωπαίων, που μεταφράζεται σε αποστολή σκηνών και κουβερτών. Όλες οι ενδείξεις φανερώνουν ότι το Προσφυγικό έτσι όπως εξελίχθηκε -με τον πιο αρνητικό τρόπο και για τη χώρα και για τους ίδιους τους πρό­σφυγες- θα κρατήσει μερικά χρόνια.

Μύλος η ΕΕ

Η Ελλάδα στο προσφυγικό ζήτημα ξέμεινε εντελώς από συμμάχους και οι αντίπαλοί της επέβαλαν τη λύση που οι ίδιοι ήθελαν, παρά τις δηλώσεις του πρωθυπουργού μετά την προτελευταία Σύνοδο Κορυφής, ότι η ελλη­νική κυβέρνηση κατάφερε να απομονώσει τις χώρες που ήθελαν να την απομονώσουν.

Η πράξη έδειξε ότι τελικά συνέβη το αντίθε­το από αυτό που προσδοκούσε ή νόμιζε ότι είχε πετύχει η ελληνική κυβέρνηση.

Ο «φίλος» της Ελλάδας Φρανσουά Ολάντ βάζει πάνω από την αλληλεγγύη την ασφά­λεια και είναι εντελώς απρόθυμος να συμμετάσχει στην κατανομή προσφύγων, με εξαίρεση έναν συμβολικό αριθμό που μπο­ρεί να δεχτεί. Επίσης, διατηρεί επιφυλάξεις και για τις παραχωρήσεις Μέρκελ στην Τουρκία, παρότι ο Αλέξης Τσίπρας είχε χα­ρακτηρίσει τις προτάσεις της Άγκυρας δε­λεαστικές. Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Μανουέλ Βαλς, ασκεί κριτική «στη γερμανική πολιτική των ανοιχτών συνόρων», παρόλο που η τελευταία την έχει πλέον αποκηρύξει. Η Ανγκελα Μέρκελ στα λόγια προσφέ­ρει την αμέριστη αλληλεγγύη της προς την Ελλάδα, αλλά στην πράξη έχει πάρει μια τεράστια ανάσα από τη μείωση των προσφυγικών ροών στη χώρα της.

Η Ιταλία του Ματέο Ρέντσι βοηθά την Αλ­βανία να ελέγξει τα σύνορά της για να μην περάσουν από κει οι πρόσφυγες που βρί­σκονται εγκλωβισμένοι στην Ελλάδα και η Αυστρία του καγκελάριου Φάιμαν βοηθά την ΠΓΔΜ (η οποία έχει αναβαθμιστεί λόγω Προσφυγικού) για να διατηρήσει τα σύνορα κλειστά. Όσο για την Τουρκία, που έχει βρει την τέλεια ευκαιρία για να εκμεταλλευτεί την αδυναμία της Ελλάδας αλλά και της ΕΕ, προ­σπαθεί να εξασφαλίσει όσο περισσότερες παραχωρήσεις και ανταλλάγματα μπορεί.

Η δε παρουσία των δυνάμεων του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο δεν έχει συμβάλει ως τώρα σε κα­μία δραστική μείωση των προσφυγικών ρευ­μάτων από την Τουρκία. Αντιθέτως, οι αφίξεις προσφύγων και μεταναστών παραμένουν καθημερινές και πολυπληθείς στα ελληνικά νησιά. Οι Τούρκοι διακινητές -σύμφωνα και με πρόσφατο αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της τουρκικής εφημερίδας Hdrriyet- συνεχίζουν την παραπλανητική ενημέρωση των προ­σφύγων, ότι στη Γερμανία τους περιμένουν πλούσια επιδόματα και μια άνετη ζωή, για να τους παρακινήσουν να περάσουν απέναντι.

Το κλίμα στην ΕΕ δεν εμπνέει αισιοδοξία και η πολιτική στρατηγική της Μέρκελ αντι­μετωπίζεται με μεγάλη δόση καχυποψίας από αρκετά κράτη-μέλη. Πολλοί διπλωμά­τες κρατών-μελών εκφράζουν αμφιβολίες για το αν η Τουρκία θα τηρήσει τις δεσμεύ­σεις της στο πλαίσιο της συμφωνίας, ενώ οργανισμοί και οργανώσεις όπως η Human Rights Watch χαρακτηρίζουν τη συμφωνία «νομικά, ηθικά και πολιτικά λανθασμένη». Η προσφυγική κρίση, όπως στην Ελλάδα, έτσι και στην ΕΕ, έφερε στην επιφάνεια προβλή­ματα που υπήρχαν εδώ και χρόνια με λανθάνοντα τρόπο.

Η αχίλλειος πτέρνα του ΣΥΡΙΖΑ

Η μεταναστευτική πολιτική, καθώς και τα λεγόμενα εθνικά θέματα αποτελούσαν πά­ντα την αχίλλειο πτέρνα του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και του παλιού Συνασπισμού, καθώς θέσεις πολύ δημοφιλείς στην κομματική γραφειο­κρατία παρέμεναν μειοψηφικές στα λαϊκά στρώματα της κοινωνίας. Τα ανοιχτά σύνο­ρα και η ονομασία της ΠΓΔΜ, παλαιότερα και το Σχέδιο Ανάν, είναι μερικά από αυτά. Στη σύντομη πορεία προς την εξουσία ο Αλέξης Τσίπρας φρόντισε όλα αυτά να τα κρύψει κάτω από το χαλί και να κάνει μεταγραφές με πατριωτικό στίγμα, όπως ο Νίκος Κοτζιάς, ο Νίκος Ξυδάκης αλλά και ο ίδιος ο κυβερνη­τικός του εταίρος, Πάνος Καμμένος.

Ούτε η πατριωτική ούτε η διεθνιστική πτέ­ρυγα του κόμματος κατάφεραν όμως να προτείνουν ή να χαράξουν κάποια συγκεκρι­μένη στρατηγική για τα θέματα αυτά κι έτσι κάποια στιγμή η Τασία Χριστοδουλοπούλου, ο Νίκος Κοτζιάς και ο Πάνος Καμμένος έφτασαν να ακολουθούν την ίδια πολιτική - αυτή που, εκτός από το ΔΝΤ, μας έριξε στην αγκαλιά και του ΝΑΤΟ, αναβαθμίζοντας τον γεωπολιτικό ρόλο της Τουρκίας αλλά και της ΠΓΔΜ. Στο δε Προσφυγικό η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, όπως και στο θέμα της δια­πραγμάτευσης με τους δανειστές, δεν είχε ούτε σχέδιο Α ούτε σχέδιο Β. Ήλπιζαν ότι το πρόβλημα θα το έλυνε η Μέρκελ πιέζοντας τον Ερντογάν.

Στο έλεος «σουλτάνου» και ΜΚΟ

Ο Γιάννης Μουζάλας σε πρόσφατη συνέ­ντευξή του παραδέχτηκε ότι υποτίμησαν το προσφυγικό πρόβλημα και άργησαν πολύ να αντιληφθούν τις πραγματικές του διαστάσεις και να αναλάβουν πρωτοβουλίες. Μέχρι και πριν από δυο τρεις μήνες, όταν ρωτού­σε κανείς σχετικά κάποια από τα αρμόδια κυβερνητικά στελέχη, απαντούσαν ότι είναι «στο έλεος του Ερντογάν» και ότι «αν δεν δεί­ξει καλή θέληση ο "σουλτάνος” το πρόβλημα δεν λύνεται». Περίμεναν, δηλαδή, έλεος από τον Ερντογάν, ο οποίος, εκμεταλλευόμενος την αδυναμία της ελληνικής κυβέρνησης να φυλάξει τα θαλάσσια σύνορα, εργαλειοποίησε τις προσφυγικές ροές, παρακινώντας εκα­τοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να περάσουν απέναντι στην Ελλάδα κι από κει στην Ευρώ­πη, για να μπορεί στη συνέχεια να εκβιάσει ζητώντας ανταλλάγματα.

Όσο για τις ΜΚΟ, που τώρα στην κυβέρ­νηση σχολιάζουν τον περίεργο ρόλο ορισμένων, το υπουργείο Εξωτερικών πριν από λίγους μήνες -και, πάντως, αρκετούς μήνες μετά την εμφάνισή τους- θέλησε να καταγράψει όσες βρίσκονται στην Ελλάδα, να τις χαρτογραφήσει και να πληροφορηθεί για το ποιόν και τη δουλειά που κάνει κάθε μία από αυτές. «Το κράτος οφείλει να γνωρίζει», έλεγε τότε κυβερνητικό στέ­λεχος του ΥΠΕΞ. «Δεν μπορεί να πηγαίνει όποιος θέλει στα νησιά και στις παραμεθό­ριες περιοχές και να μην ξέρουμε ποιος είναι και τι κάνει». Παρ' όλα αυτά, η κυβέρνηση ακόμα δεν έχει ξεκάθαρη εικόνα για την παρουσία και τη δουλειά όλων των ΜΚΟ που βρίσκονται και επιχειρούν εδώ και ενάμιση χρόνο στη χώρα.

Μετά την πρόσφατη και περίεργη υπόθε­ση του φυλλαδίου που οδήγησε εκατοντά­δες πρόσφυγες στην έξοδο προς την ΠΓΔΜ και στοίχισε ήδη τη ζωή σε τρεις Αφγανούς, φάνηκε ότι η απουσία της κυβέρνησης και του κράτους από την Ειδομένη αφήνει χώρο σε όποιον θέλει να παίξει με την τύχη των προσφύγων. Ο πρωθυπουργός μίλησε, μά­λιστα, για εγκληματική ενέργεια. Αυτό που πραγματικά διαφάνηκε όμως ήταν ότι δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στα σύνορα από την ελληνική πλευρά κι ότι η πρόκληση μιας προβοκάτσιας μπορεί να είναι και μια σχετι­κά εύκολη υπόθεση, παρότι θα μπορούσε να κοστίσει πολύ ακριβά και στην κυβέρνηση και στη χώρα. 

(ΕΠΙΚΑΙΡΑ-18/03-24/03/16)